همه در خدمت آقای رئیس!/ رد صلاحیت کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری با چه هدفی انجام شد؟

رویداد۲۴ غروب دوشنبه سوم خرداد ۱۴۰۰ وقتی اسامی تایید صلاحیت‌شدگان انتخابات ریاست جمهوری در خبری غیررسمی منتشر شد، خیال آیت الله جنتی پیرمرد شورای نگهبان راحت بود که با این فهرست، دیگر خطری ارزش‌های انقلابی مد نظر جنتی را تهدید نمی‌کند.

دوشنبه شب ابتدا یک اکانت امنیتی و بعد از آن خبرگزاری فارس مدعی شدند که از خیل انبوه نامزد‌های این دوره انتخابات، صلاحیت ۷ نفر مورد تایید قرار گرفته است: سید ابراهیم رئیسی، محسن رضایی، محسن مهرعلیزاده، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، عبدالناصر همتی و سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی. به این ترتیب پرونده انتخابات ۱۴۰۰ هم مثل انتخابات سال ۹۲، ۸۸ و ۸۴، زیر سایه نظرات شورای نگهبان برگزار می‌شود.

انتشار خبر در ساعت غیر اداری و به صورت شنیده، احتمالا با این هدف صورت گرفته بود که از رایزنی چهره‌های رد صلاحیت شده با رهبر انقلاب جلوگیری شود. به این ترتیب هرگونه تغییری در این فهرست، برای نهاد‌های تصمیم‌گیر هزینه‌زا خواهد بود. سال ۹۲ هم با وجود نامه‌نگاری و ارتباط عمیق میان مرحوم هاشمی و رهبر انقلاب، تغییری در وضعیت تایید صلاحیت‌ها ایجاد نشد.

بسیاری از اکانت‌های اصولگرا، از تصمیم شورای نگهبان حمایت کردند. آن‌ها نوشتند شورای نگهبان نباید نامزد‌هایی که صلاحیت ندارند را تایید کند. البته بعضی از این اکانت‌ها هم انتقادات ریزی به شورای نگهبان داشتند؛ مثل کاربری که پیشنهاد داده عکس پروفایل همه، تصویر احمد جنتی باشد. یکی از اصولگرایان هم نوشته نوشتن نامه در سال ۸۴ به رهبری نظام برای تجدیدنظر در صلاحیت مصطفی معین، با هماهنگی بعضی مقامات دیگر بوده و تلویحا نوشته نامه خودجوش تاثیری در تصمیم شورای نگهبان ندارد.

بیشتر بخوانید: دردسر جدید کاندیدا‌های انتخابات ۱۴۰۰ / اعلام نتیجه بررسی صلاحیت‌ها به خاطر چه کسانی طولانی شده است؟

به گزارش رویداد۲۴ وحید اشتری از چهره‌های جریان عدالتخواه البته منتقد این روش‌های شورای نگهبان است و نوشته «ظاهرا این دور به جای صندوق رای، تشت آب می‌آورند و به روش صدر اسلام هر مسلمان باید دستش را در لگن بکند و بیعت انجام دهد. الحمدلله هرچیز کشور را نتوانستیم اسلامی کنیم بالاخره این یکی اسلامی شد.»

اصلاح طلبان برای این انتخابات ۱۴ نامزد معرفی کرده بودند که از این جمع ۵ نفر ثبت نام نکردند. ۹ نامزد ثبت نام شده، اما همگی رد صلاحیت شدند تا یک اتفاق عجیب در انتخابات رقم بخورد. تنها نامزد‌های تایید صلاحیت شده با گرایش اعتدالی، محسن مهرعلیزاده و عبدالناصر همتی هستند که حتی در فهرست اولیه اصلاح‌طلبان جایی نداشتند. صلاحیت مهرعلیزاده برای انتخابات ریاست مجلس تایید نشده بود اما در فرآیندی عجیب برای انتخابات ریاست جمهوری تایید صلاحیت شده است.

مهرعلیزاده گزینه هیچکدام از اصلاح طلبان نبوده اما شورای نگهبان صلاحیت او را تایید کرده تا اگر اصلاح طلبان بگویند ما گزینه نداشتیم، بگویند مهرعلیزاده گزینه آنهاست. همین اتفاق درباره عبدالناصر همتی رخ داده است. احتمالا او در جریان مناظره‌ها هجمه‌پذیرترین و شکننده‌ترین کاندیدا باشد، چه آنکه سیاست‌های ارزی بانک مرکزی در دوره او باعث افزایش بیش از حد قیمت دلار شد. با این حال حضور همتی برای شورای نگهبان این دستاورد را دارد که در پاسخ به انتقادها بگوید یک گزینه هم از سوی دولت وجود داشته است. البته آنها برای حمایت کامل از رئیسی محافظه‌کارترین اصلاح طلب و همچنین شکننده‌ترین مدیر دولت را تایید کرده‌اند تا خطری برای کاندیدای اصلی وجود نداشته باشد.

در میان نظامیان محسن رضایی احتمال رای‌آوری بسیار پایینی دارد و نظرسنجی‌ها نشان می‌داد که آرای سعید محمد از او بالاتر است، با این حال سعید محمد در لیست تاییدشدگان نبود و به جای آن از بین کاندیداهای نظامی محسن رضایی تایید شده که رای او در نظرسنجی‌ها بسیار پایین بوده است.

قاضی زاده هاشمی چهره تایید صلاحیت شده دیگری است که احتمالا با عنوان «چهره جوان انقلابی» تایید شده است. او کاندیدای مستقل نیست و بیش از همه به ابراهیم رئیسی است بنابراین احتمال قوی این است که او پس از مناظره‌ها به نفع رئیسی کنار بکشد بنابراین تایید صلاحیت او تاثیری در فرآیند انتخابات ندارد و بیش از همه به سود ابراهیم رئیسی است.

احتمالا مهمترین دلیل تایید صلاحیت علیرضا زاکانی، احتمال حضور علی لاریجانی است. اگر علی لاریجانی بتواند در دقیقه نود تایید صلاحیت خود را بگیرد، نیاز به چهره‌ای خواهد بود که بتواند در جریان مناظره‌ها به او حمله کند. برای این کار، بهترین گزینه علیرضا زاکانی است. گزینه دیگر سعید جلیلی است که کاندیدای پوششی اصلی ابراهیم رئیسی است و بعید است بخواهد رقابتی با او داشته باشد. به این ترتیب از میان این گزینه‌ها، ابراهیم رئیسی را از هماکنون می‌توان رئیسی جمهور بعدی خواند.

صحنه انتخابات با این وضع، تقریبا شاهد رقابت سختی نخواهد بود. بعید است جلیلی، زاکانی و قاضی زاده هاشمی حاضر به شکست با اختلاف از نامزد‌های متعدد جریان انقلاب باشند و چه بسا در روز‌های آینده و شاید بعد از مناظره‌ها انصراف بدهند. همتی، مهرعلیزاده، محسن رضایی و البته ابراهیم رئیسی هم تا روز آخر هستند.