پیام انتصاب باقری‌کنی برای مذاکرات هسته‌ای چیست؟
رویداد۲۴ با اعلام فهرست معاونان حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه دولت سیدابراهیم رئیسی، مشخص شد علی باقری‌کنی به جای سیدعباس عراقچی در جایگاه معاونت سیاسی قرار خواهد گرفت. معاون اسبق سعید جلیلی یکی از مخالفان جدی برجام و مذاکرات هسته‌ای به شمار می‌رود.
اغلب رسانه‌های خارجی که خبر این انتصاب تازه در وزارت خارجه را منتشر کردند، در همان ابتدای گزارش، باقری‌کنی را به عنوان فردی منتقد توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ یا برجام معرفی کردند. این مسئله از زاویه‌ای اهمیت دارد که عراقچی در دوران مذاکرات شروع برجام به همراه محمدجواد ظریف، وزیر سابق خارجه و مذاکره‌کننده ارشد وقت، نقشی کلیدی در گفتگو‌ها داشت و در دوران مذاکرات احیای برجام که از ابتدای سال جاری شروع شد عملا خود مذاکره‌کننده ارشد ایران بود.
اما در واقع پیش از هر گمانه‌زنی درباره تأثیر جایگاه جدید باقری‌کنی به جای عراقچی باید درباره یک نکته مکث کرد و آن اینکه هیچ قطعیتی وجود ندارد که وزارت خارجه امیرعبداللهیان یا در واقع دولت رئیسی تصمیم داشته باشد تیم مذاکره‌کننده خود را با همان الگویی شکل دهد که در وزارت خارجه ظریف و دولت حسن روحانی شکل گرفته بود.
در واقع، پیش از دولت روحانی، در دو دولت قبل، این نه وزارت خارجه که دبیر شورای عالی امنیت ملی بود که مذاکره‌کننده اصلی ایران در گفتگو‌های مربوط به برنامه هسته‌ای بود. از زمان پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات نیز این مسئله مطرح بوده است و مشخص نیست آیا رئیسی پرونده برجام را در وزارت خارجه نگاه خواهد داشت یا همانند پیشینیان روحانی، آن را به شورای عالی امنیت ملی خواهد برد.
باقری مذاکره کننده ایران نخواهد بود
حسین کنعانی‌مقدم فعال سیاسی اصولگرا در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه انتظار می‌رفت بعد از تعیین وزیر امور خارجه جدید تیم اجرایی وزارتخانه با تغییر و تحول روبرو شود، اظهار داشت: انتصاب علی باقری به عنوان معاون سیاسی وزارت امور خارجه به جای عباس عراقچی چندان جای تعجبی ندارد، از سوی دیگر باقری چهره‌ای آرام در رابطه با مسائل سیاست خارجی است که تجربه بسیاری هم در مذاکرات و هم در عرصه دیپلماتیک دارد و بنده با توجه به شناخت نزدیکی که از وی دارم انتظار دارم که رویکرد مناسبی از وی در سمت جدید اتخاذ شود.
وی با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد با توجه به تحولاتی که در وزارت امور خارجه انجام گرفته پرونده هسته‌ای دوباره به شورای عالی امنیت ملی منتقل شود، گفت: با توجه به تیم جدید وزارت امور خارجه به نظر می‌رسد این وزارتخانه بیشتر بر روی جنبه‌های حقوقی برجام فعالیت خواهد کرد و شورای عالی امنیت ملی مذاکرات برجام را به پیش خواهد برد.
کنعانی با بیان اینکه بر اساس آخرین گمانه‌زنی‌ها علی شمخانی همچنان در جایگاه دبیری شورای عالی امنیت ملی به فعالیت خود ادامه خواهد داد، افزود: اینکه الان شمخانی مامور مذاکره شود، هنوز مشخص نیست، شاید در شورای عالی امنیت ملی فرد دیگری به عنوان نماینده و مذاکره کننده ارشد ایران در وین حاضر شود و کار را پیش ببرد.
این فعال سیاسی اصولگرا ادامه داد: بنده با توجه به فضایی که وجود دارد نسبت به نتیجه ادامه مذاکرات خوشبین هستم، حال باید منتظر ماند و دید که در صحنه عمل در مذاکرات هسته‌ای چه اتفاقاتی رخ خواهد داد. اما در کل باید به این موضوع خوشبین بود.
جایگزینی باقری کنی با عراقچی؛ آیا مذاکرات هسته‌ای به شورای امنیت ملی بازخواهد گشت؟ کنار رفتن عراقچی مسئله چندان مهمی نیست
علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه مخالفان برجام امروز به قدرت رسیده‌اند، اظهار داشت: با توجه به اینکه اصول‌گرایان در زمان دولت حسن روحانی شدیدترین انتقادات را نسبت به توافق داشتند و حتی خواستار به آتش کشیدن برجام بودند، حالا آن‌ها تغییر موضع داده و نسبت به برجام با احتیاط سخن می‌گویند و حتی برخی از این آقایان توافق با آژانس را بسیار حکیمانه و هوشمندانه ارزیابی کردند.
وی افزود: با توجه به فشار‌های زیاد اقتصادی که ناشی از تحریم‌های آمریکا بر پیکیره اقتصاد ایران وارد شده اصول‌گرایان مجبور شده‌اند انعطاف‌پذیری بیشتری را از خود نشان دهند و این موضوع کاملا عیان شده، حال که آن‌ها قدرت را در اختیار گرفته اند می‌خواهند مطابق میل خود برجام را به پیش ببرند، آنطور که به نظر می‌رسد آن‌ها باید انعطاف پذیری بیشتری را از خود نشان دهند، زیرا که دیگر برجام سال ۲۰۱۵ قابلیت اجرایی ندارد، و آنگونه که طرف‌های غربی مدعی هستند فضا عوض شده و باید به توافق جدیدی دست یافت.
بیگدلی با تاکید بر اینکه تغییر معاونان وزیر امور خارجه خیلی نمی‌تواند تاثیری بزرگی در مذاکرات داشته باشد، گفت: با توجه به اینکه راهبرد‌ها و سیاست‌گذاری اصلی در حوزه هسته‌ای در سطح کلان نظام تصمیم‌گیری می‌شود، وزارت امور خارجه به عنوان مجری تصمیمات است و خیلی نمی‌تواند در تصمیم‌گیری‌ها دخیل شود تنها در حوزه تاکتیک و شیوه مذاکره تغییراتی به وجود خواهد آمد.
این استاد دانشگاه با اشاره به این که منطقه در حال تغییر آرایش سیاسی و امنیتی است، بیان کرد: با توجه به رویکردی که اسرائیل از خود در منطقه نشان داده و با کشور‌های عربی روابط رسمی برقرار کرده ایران باید بیش از پیش هشیار باشد، زیرا اسرائیل می‌خواهد تندرو‌ها در ایران به دست خودشان توافق برجام را از بین ببرند، از سوی دیگر ترکیه، عربستان و سایر کشور‌های منطقه نیز در حال تشکیل دادن یک ائتلاف علیه ایران در منطقه و در سوی دیگر آمریکا به دنبال تشکیل یک ائتلاف بین‌المللی علیه ایران است بنابراین اگر مذاکرات شکست بخورد فضا برای ایران بسیار پیچیده و خطرناک خواهد شد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با تاکید بر اینکه امروزه برجام تبدیل به یک ضرورت شده است است، خاطر نشان کرد: با توجه به وضعیت بد اقتصادی مردم بسیاری از آن‌ها در تامین نیاز روزانه خود با مشکل روبرو هستند، به نوعی ادامه این وضعیت دیگر ممکن نیست، بنابراین باید برای مذاکره حاضر شد و برجام را احیا کرد، زیرا هر چه مذاکرات کش‌دار شود، به زیان ما خواهد بود و رسیدن به یک توافق سخت‌تر خواهد شد و ما باید امتیازات بیشتری را به طرف مقابل بدهیم.
