فاصله ایران و اسرائیل به مرزهای ایران رسید!/ ترکمنستان متحد اسرائیل شد؟

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: «یوآو گالانت» وزیر دفاع اسرائیل روز پنجشنبه در بیانیه‌ای گفته «ایران در حال قدرتمندتر شدن است و این چیزی نیست که از چشمان اسرائیل و جهان دور مانده باشد. جامعه امنیتی اسرائیل به این درک رسیده اند که دولت یهود با وضعیت امنیتی جدیدی روبه روست که ممکن است تهدید‌های واقعی همه جانبه را به دنبال داشته باشد.»

اوایل هفته گذشته هم اداره اطلاعات نظامی اسرائیل نتیجه یک برآورد را منتشر کرد و اعلام کرد خطر یک جنگ در سال پیش رو، رو به افزایش است. وزیر دفاع اسرائیل با استناد به همین گزارش گفته ما به این نتیجه رسیده‌ایم که دوران رویارویی‌های محدود به پایان رسیده و ایران هم نیروی محرکه همگرایی جبهه‌های تهدید است.

درگیری ایران و اسرائیل در کدام جبهه‌هاست

او جبهه‌های مختلف درگیری را هم شرح داده و گفته سپاه پاسداران ایران از یک سو، حوثی‌های یمن، شیعیان عراق، شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران در سوریه، حزب‌الله لبنان، گروه‌های مستقر در غزه و عرب‌های اسرائیلی ساکن در دولت یهود از جبهه‌های مختلف فعالند.

وزیر دفاع اسرائیل به مصر و اردن هم اشاره کرده و گفته با وجود اینکه این دو کشور رابطه خوبی با اسرائیل دارند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که این وضعیت صلح در آینده و در زمان جنگ همه‌جانبه در منطقه باقی بماند.

همین برآورد اطلاعاتی اسرائیل را به سمت یک سیاست در همسایگان شمالی ایران سوق داده است. «الی کوهن» وزیر خارجه اسرائیل روز چهارشنبه قبل از سفر به عشق‌آباد برای افتتاح سفارت اسرائیل در ترکمنستان، توقفی در باکو داشت و با الهام علی‌اف دیدار کرد. در بیانیه‌ای که وزارت خارجه اسرائیل بعد از دیدار کوهن با رئیس جمهور آذربایجان منتشر کرد گفته شده علی‌اف در این دیدار از روابط دیپلماتیک و اتحاد امنیتی فزاینده اسرائیل و آذربایجان قدردانی کرده و گفته دو کشور در حال تقویت روابط اقتصادی و توریستی‌اند و آذربایجان اسرائیل را به عنوان یک نقطه حیاتی برای دسترسی به اوراسیا می‌داند.

کوهن هم در این سفر از تصمیم یک ماه گذشته علی‌اف برای افتتاح سفارت اسرائیل در باکو برای اولین بار بعد از سی سال فقدان روابط دیپلماتیک تشکر کرده است.

وزیر اسرائیل در راس هیاتی متشکل از ۳۰ شرکت فعال در حوزه‌های اطلاعاتی، امنیت سایبری، مدیریت آب و کشاورزی هوشمند به باکو سفر کرد. بیش از ۱۰۰ دیدار در جریان این سفر با مقامات و شرکت‌های آذربایجانی ترتیب داده شده بود.

روابط اسرائیل و آذربایجان

حتی قبل از این دیدار‌های علنی هم رابطه اسرائیل و آذربایجان به ویژه در ماه‌های اخیر تقویت شده بود و این تقویت روابط در راستای هدف اسرائیل برای ایجاد ائتلاف با کشور‌های مسلمان برای مقابله با ایران است. گزارش‌های سال‌های اخیر نشان می‌دهد اسرائیل مهمترین تامین‌کننده سلاح آذربایجان است و در عوض آذربایجان به تامین‌کننده نفت دولت یهود تبدیل شده است. گزارش رسانه‌های آذربایجانی نشان می‌دهد پهپاد‌های وارداتی از اسرائیل نقش مهمی در آزادسازی سرزمین‌های قره‌باغ در جریان جنگ اخیر با ارمنستان بازی کرده‌اند.

بیشتر بخوانید: چرا ایران از تحولات خاورمیانه خوشحال است؟

به گزارش رویداد۲۴ پیروزی آذربایجان در قره‌باغ به نقطه عطفی در رابطه آذربایجان با اسرائیل از یک سو و با ایران از سوی دیگر تبدیل شد. در جریان جنگ قره‌باغ، آذری‌ها ایران را به همکاری با روسیه جهت ارسال سلاح از طریق خاک ایران به ارمنستان متهم کردند. پایان جنگ قره باغ با درگیری ایران و آذربایجان بر سر ادعای آذری‌ها در مورد دالان زنگزور مصادف شد. این درگیری تنها لفظی باقی نماند و ایران در نزدیکی مرز دو کشور در کنار رودخانه ارس چندین مانور نظامی برگزار کرد تا به همسایه شمالی‌اش درباره هر گونه تغییر مرز‌های بین‌المللی هشدار بدهد؛ هشداری که بی‌جواب نماند و مانور مشابهی در آن سوی ارس از سوی باکو ترتیب داده شد.

درگیری دو کشور تا جایی ادامه پیدا کرد که باکو به بهانه حمله یک شهروند ایرانی به سفارت این کشور در تهران، سفیر خود را فراخواند و روابط دیپلماتیک را به صورت یک‌جانبه قطع کرد. تحولاتی که به زعم تهران بدون ضمانت‌های امنیتی از سوی اسرائیل و همراهی‌های ترکیه امکان‌پذیر نبود.

ماه گذشته و در جریان مراسم گشایش سفارت آذربایجان که با حضور «جیحون بایراموف» وزیر خارجه آذربایجان و الی کوهن همتای اسرائیلی‌اش انجام شد، کوهن آذربایجان را «شریک استراتژیک اسرائیل» خواند و گفت «اسرائیل و جمهوری آذربایجان درک مشترکی از تهدید‌های ایران دارند؛ رژیم ایران هر دو کشور را تهدید، تروریسم را تأمین مالی و تمامی خاورمیانه را بی‌ثبات می‌کند.»

بایراموف به این سخنان کوهن واکنشی نشان نداد، اما از حمایت اسرائیل از «حاکمیت و تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان در طول تقریبا ۳۰ سال اشغال غیرقانونی اراضی آذربایجان توسط ارمنستان» تشکر کرد؛ اظهارنظری که با اعتراض ایران همراه شد. ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه ایران سخنان وزیرخارجه آذربایجان درباره «مرحله جدید شراکت استراتژیک بین آذربایجان و اسرائیل» را «تأیید ضمنی جهت‌گیری ضدایرانی» همکاری‌های آذربایجان و اسرائیل خواند و خواستار توضیح مقامات جمهوری آذربایجان در این رابطه شد اما آذربایجان تنها عامل نگرانی ایران در شمال کشور نیست. در جریان سفر کوهن به عشق آباد بعد از باکو، قرار افتتاح سفارت اسرائیل در ترکمنستان در کمتر از ۱۷ کیلومتری مرز ایران (یعنی فاصله‌ای کمتر از راه آهن تهران تا خیابان تجریش) گذاشته شده است.

روابط اسرائیل و ترکمنستان

اسرائیل و ترکمنستان از زمان امضای پیمان اسو در سال ۱۹۹۳ روابط دیپلماتیک دارند. سال ۱۹۹۴ شیمون پرز وزیر خارجه وقت اسرائیل به ترکمنستان سفری داشت و پایه‌های این روابط را گذاشت، اما از آن سال به بعد هیچ سفری در این سطح به عشق آباد نشده بود.

المانیتور در گزارشی علت فقدان سفر‌هایی در این سطح بین اسرائیل و ترکمنستان را فشار ایران به عشق آباد خوانده و گفته ترکمنستان به خاطر ایران در همه این سال‌ها از پذیرش سفرای اسرائیل در کشورش سرباز می‌زد و روابطش را با اسرائیل برخلاف آذربایجان در سطح بسیار محدودی، متمرکز بر همکاری‌های کشاورزی نگه داشته بود. سفرای اسرائیل در همه این سال‌ها بدون وجود سفارت در هتلی در عشق آباد ساکن بودند اما ظاهرا جمع‌بندی ترکمنستان تغییر کرده و فصل جدیدی در روابط ترکمنستان و اسرائیل آغاز شده است. روز پنجشنبه الی کوهن وزیر خارجه اسرائیل سفارت جدید این رژیم را در عشق آباد افتتاح کرد.

ایران و ترکمنستان ۷۱۳ کیلومتر مرز مشترک دارند. روزنامه اسرائیلی «تایمز آو اسرائیل» افتتاح سفارت را راه خوبی برای اسرائیل جهت «ورود به جمهوری اسلامی» در جریان تلاش‌هایش برای توقف برنامه هسته‌ای ایران خوانده است.