راه‌حلی برای بلعیده نشدن توسط کیسه‌های پلاستیکی
از جنگ جهانی دوم تاکنون تولید پلاستیک در جهان به شدت افزایش یافت؛ بر اساس تحقیقی جدید هم اکنون میزان پلاستیک موجود روی کره زمبن به قدری است که می تواند همه ی آن را پوشش بدهد، اما چند سالی است که دانشمندان متوجه شده اند این مواد به حیات وحش، زیست گاه های حیات وحش و حتی انسان ها آسیب می زند و به همین دلیل کشور های مختلف برنامه های متفاوتی برای کاهش تولید آن دارند.
بر اساس تحقیقی که کمتر از یک سال پیش در مجله آنتروپوسین منتشر شد، هیچ جایی در کره زمین وجود ندارد که توسط زباله های پلاستیکی مانند فیلتر سیگار، کیسه های سوپرمارکت، نایلون و... آلوده نشده باشد، البته اندازه این آلودگی‌ها در برخی از مناطق در حد میکروسکپیک و در برخی مناطق هم به اندازه یک توده است.
پروفسور جان زالاسیویکز، نویسنده اصلی این تحقیق درباره این موضوع گفت: این نتایج واقعا شوکه کننده است، ما می دانستیم که در 70 سال اخیر تولید انواع پلاستیک افزایش پیدا کرده است، اما هیچ ایده ای در رابطه با اینکه این افزایش تا چه حدی بوده است نداشتیم. این نشانه ای نیست که نشان بدهد کره زمین در شرایط سالمی است.
آسیب های پلاستیک
در واقع پلاستیک ها به علت آسیب هایی که به محیط زیست چه در خشکی ها و چه در اقیانوس ها وارد می کنند، یک تهدید زیست محیطی محسوب می‌شوند. در خشکی‌ها پلاستیک‌ها می توانند مواد شیمیایی از خود تولید کنند که وارد مواد خام و آلودگی آبهای زیر زمینی می شود. همچنین باکتری هایی که در خشکی وجود دارند با تجزیه پلاستیک، متان تولید می کند که یکی از عوامل گرمایش جهانی است.
در اقیانوس ها هم آلودگی های ناشی از پلاستیک بسیار زیاد است، بر اساس تحقیقات مختلقی که انجام شده، 5 میلیارد پلاستیک در اقیانوس های جهان وجود دارد. پژوهشگران پیش‌بینی می‌کنند که تا سال 2050 تعداد پلاستیک‌های موجود در اقیانوس‌ها از تعداد جانوران دریایی بیشتر می شود، این باعث می شود آسیب های شدیدی به محیط زیست و در نهایت انسان به عنوان بخشی از محیط زیست وارد شود. در واقع این پلاستیک ها برای حیات دریایی و انسان ها سم هستند و منجر به افزایش سرطان، اختلالات سیستم ایمنی و نواقص مادرزادی می شوندو
برنامه های برای کاهش تولید پلاستیک
این آسیب های مرگبار پلاستیک در کنار افزایش زیاد تولید آن بر روی کره زمین باعث شد تا کشورهای مختلف برنامه های مختلفی برای کاهش تولید پلاستیک داشته باشند. اقداماتی مانند تمیز کردن سواحل برای وارد نشدن پلاستیک ها به اقیانوس‌ها، آموزش دادن افراد برای تمیز نگه داشتن دریاها، بازیافت پلاستیک ها و ...
اما دولت انگلیس اکتبر سال پیش برنامه ای متفاوت نسبت به برنامه دیگر کشورها برای کاهش تولید پلاستیک اجرا کرد؛ کیسه‌های پلاستیکی در این کشور پولی شدند؛ در طرح پولی شدن کیسه‌های پلاستیکی فروشگاه‌هایی که کارکنانشان بیش از 250 نفر باشد باید برای کیسه پلاستیک‌های یک بار مصرف حداقل ۵ پنس (50 تومان) از مشتریان بگیرند.
این طرح موثر هم بود؛ به گزارش بی‌بی‌سی چندی پیش انجمن حفظ آبهای بریتانیا اعلام کرد که تعداد کیسه‌های پلاستیکی رها شده در سواحل این کشور از زمان پولی شدن کیسه پلاستیکی در اکتبر سال گذشته، 40 درصد کاهش یافته است.
وزیر محیط زیست بریتانیا هم دراین رابطه گفت: «از راه پولی کردن کیسه‌های پلاستیکی 29 میلیون پوند به دست آمده و این پول به موسسه‌های خیریه اختصاص یافته است.»
انجمن حفظ آبهای بریتانیا یکی از آن خیریه‌هاست که با پول دریافتی توانسته هزاران داوطلب را برای پاکسازی سواحل بریتانیا به کار بگیرد، با این وجود داده‌هایی که این داوطبان جمع‌آوری کرده‌اند نشان می‌دهد که تعداد بطری‌های پلاستیکی و آلومینیومی رها شده در ساحل دریا افزایش یافته است.
البته این طرح فقط تعداد کیسه های پلاستیکی رها شده در سواحل را کاهش نداده است، بنابر اعلام دولت انگلیس از سال گذشته مصرف این کیسه‌ها ۸۵ درصد کاهش یافته است.
دولت این کشور می‌گوید اگر روند کاهش استفاده از کیسه‌های پلاستیکی به همین ترتیب ادامه پیدا کند احتمالا در اکتبر سال جاری (2016) و یک سال پس از پولی شدن کیسه‌ها، استفاده روزمره از آنها 92 درصد کاهش پیدا می کند.
گفتنی است پیش از انگلیس در ولز، ایرلند شمالی و اسکاتلند هم کیسه‌های پلاستیکی پولی شده بودند و در هر یک از بخش‌های بریتانیا یک سال پس از پولی شدن کیسه‌ها، استفاده از آنها به ترتیب 76 درصد، 71 درصد و 80 درصد کاهش پیدا کرد.
این برنامه در برخی کشورهای اروپایی و آسیایی هم اجرا شده است؛ در هلند، آلمان و کره جنوبی هم در فروشگاه‌های بزرگ برای استفاده از کیسه پلاستیکی، وجهی دریافت می‌شود.
وضعیت تولید پلاستیک در ایران و اقداماتی برای کاهش مصرف آن
در ایران هم آمار تولید پلاستیک بالاست. سعید متصدی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت از محیط زیست چندی پیش دراین باره گفته بود: گفته می شود یک میلیون تن در سال در ایران کیسه پلاستیکی تولید می شود اما این اعداد تنها تخمین است و ممکن است آمار خیلی بیشتر از این باشد. تنها درمیادین میوه و تره بار روزانه ۵.۵ تن کیسه پلاستیکی مصرف می شود.
در استان تهران سالانه 10 هزار تن کیسه پلاستیکی مصرف می‌شود که 50 درصد آنها تنها یک بار مصرف و در نهایت در طبیعت پخش و پراکنده می‌شود.
به همین دلیل سازمان حفاظت از محیط زیست ایران هم برنامه دارد که تولید کیسه های پلاستیکی را کاهش دهد؛ در طول سه سال حذف شود.
سعید متصدی در ابتدا سال 95 در این رابطه گفته بود: در سال جدید سیاست مان را بر حذف کیسه های پلاستیکی گذاشتیم و برای این موضوع با همکاری جمع دانشگاهی برنامه ای سه ساله نوشتیم که طی سال اول آن اقدام داوطلبانه پیگیری می شود در سال دوم این اقدامات مدیریت شده و در برخی موارد الزامی می شود و در سال سوم الزاماتی را برای تولیدکنندگان و مصرف کنندگان تعیین می کنیم.
یکی از برنامه های اصلی کشور هم فعال کردن فروشگاه های زنجیره ای بزرگ ایران برای حذف کیسه های پلاستیکی است، متصدی در این باره گفت: از ابتدای امسال نیز هماهنگی‌هایی را با فروشگاه‌های زنجیره‌ای و اتحادیه فروشگاه‌ها ایجاد کرده‌ایم و امیدواریم در آینده‌ای نزدیک از طریق فعالیت‌های داوطلبانه این فروشگاه‌ها به منظور انجام مسئولیت‌های اجتماعی، حمایت از مشتریان و حمایت از محیط زیست برای حذف کیسه‌های پلاستیکی را شروع و به کل کشور اشاعه دهیم. بتوانیم فروشگاه‌های بزرگ کشور به ویژه فروشگاه‌های زنجیره‌ای را در بحث حذف کیسه‌های پلاستیکی فعال کنیم.
همه این وعده‌ها درحالی است که همچنان در فروشگاه های بزرگ و کوچک کیسه های پلاستیکی به وفور و رایگان در دسترس مشتریان قرار دارند و البته کیسه‌های پارچه‌ای در گوشه‌ای برای خرید قرار گرفته‌اند.
