دلیل حمله موشکی حماس به اسرائیل چه بود؟
رویداد۲۴ لیلا فرهادی: ساعت ۷ صبح روز شنبه به وقت سرزمین‌های اشغالی، آژیر خطر در سراسر سرزمین تا شمال بیت‌المقدس به گوش رسید و حماس با تعداد بی‌سابقه‌ای موشک از منطقه محاصره شده غزه به سمت اسرائیل شلیک کرد.
ابعاد حمله حماس به اسرائیل چقدر است؟
حماس می‌گوید در عرض ۲۰ دقیقه ۵۰۰۰ فروند موشک پرتاب کرده اما ارتش اسرائیل می‌گوید تعداد پرتابه‌ها ۲۲۰۰ فروند بوده است. گزارش‌های تایید نشده اولیه و تصاویر ویدئویی و گرافیکی نشان می‌دهد که افراد مسلحی در شهر مرزی سدروت به هم تیراندازی کرده‌اند و چندین اسرائیلی در نتیجه تیراندازی‌ها کشته شده‌اند.
تصاویری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که حاکی است تعداد نامعلومی اسرائیلی توسط اعضای حماس به اسارت درآمده‌اند. حماس ویدئو‌هایی از بازداشت سه اسرائیلی و تصاویری از نفوذ نیروهایش به مناطق اشغالی در آن سوی نوار غزه منتشر کرده است. پس از آغاز حمله موشکی، اسرائیل وضعیت جنگی اعلام کرده است و وزارت جنگ اسرائیل اعلام کرده «عملیات شمیر‌های آهنین» را برای پاسخ به حملات حماس آغاز کرده است.
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل بیانیه‌ای صادر و اعلام کرد «دشمن ما بهایی خواهد پرداخت که هیچ وقت فکرش را نمی‌کرد. ما در جنگ هستیم و پیروز خواهیم شد.» یائو گالانت وزیر دفاع اسرائیل به حماس هشدار داده و گفته «اشتباه مهلکی» مرتکب شده است. متعاقبا نیروی خوایی اسرائیل چندین حمله هوایی علیه اهدافی در نوار غزه را آغاز کرده است. رسانه‌های غربی هم می‌گویند سرویس‌های امنیتی اسرائیل غافلگیر شده‌اند.
دلیل حمله موشکی حماس به اسرائیل چیست؟
درگیری بزرگ بین نیرو‌های اسرائیلی و فلسطینی پس از هفته‌ها تنش فزاینده در امتداد مرز اسرائیل با غزه و ماه‌ها درگیری مرگبار در کرانه باختری اشغالی توسط آغاز شده است. از ابتدای سال جاری تاکنون حداقل ۲۴۷ فلسطینی توسط نیرو‌های اسرائیلی کشته شده‌اند.
«محمد ضیف» فرمانده شاخه نظامی حماس در غزه در بیانیه‌ای از آغاز عملیات جدید برای «آزادسازی محوطه حساس مسجد الاقصی» خبر داده و گفته «زنان معتکف در مسجدالاقصی را مورد حمله قرار دادند و حرمت این مسجد را زیر پا گذاشتند در حالی که قبلاً به آنها هشدار داده بودیم.»
او در ادامه این بیانیه گفته «دشمن پیشنهاد ما برای مبادله انسان دوستانه اسرا را نپذیرفت و هر روز جنایات آن در کرانه باختری ادامه دارد. آغاز عملیات طوفان الاقصی را اعلام می‌کنیم و از همه فلسطینیها می‌خواهیم که از هرکجا هستند با اشغالگران اسرائیلی مبارزه کنند.»
حماس در بیانیه‌ای از همه مبارزان جریان مقاومت در کرانه باختری، اعراب و ملت‌های مسلمان خواسته به این جنگ بپیوندند. در اینجا حماس دو دلیل را برای شروع عملیات توفان الاقصی اعلام کرده است؛ نخست) هتاکی به زنان معتکف در مسجد و دوم) به نتیجه نرسیدن مذاکرات مبادله اسرا. البته رسانه‌های غربی یک دلیل سوم مطرح کرده‌اند و آن حضور پرشمار بازدیدکنندگان یهودی در محوطه حساس مسجد الاقصی در هفته‌های گذشته است.
ماجرای درگیری زنان و نمازگزاران فلسطینی با یهودیان در محوطه حساس مسجد الاقصی به کمتر از یک ماه پیش بر می‌گردد. اواخر سپتامبر منابع محلی در فلسطین از حمله نیرو‌های اسرائیلی به نمازگزاران فلسطینی در «باب السیلسیله» یکی از ورودی‌های اصلی مسجد الاقصی خبر دادند.
مدیریت مسجد الاقصی در یک توافق خاص با اسرائیل به اردنی‌ها سپرده شده است. حماس با این توافق موافق نیست و در ۱۵ سال گذشته اعلام کرده خودش مسئول حفظ و حراست از این مسجد مقدس ادیان الهی است. از زمان تسلط حماس بر نوار غزه، اسرائیل این منطقه را تحت محاصره قرار داده است.
بیشتر بخوانید: تاثیر حملات موشکی حماس به اسرائیل بر منطقه چیست؟
انجام حمله به اسرائیل در روز روش هشانا
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، صد‌ها یهودی افراطی اسرائیلی برای شرکت در جشن «روش هشانا» از دروازه «مراکش» مسجد الاقصی وارد محوطه شدند. این دروازه تحت کنترل اسرائیل است. روش هشانا یا «روش‌هشنه» همان سال نوی یهودی است که امسال به مدت دو روز از ۱۸ سپتامبر آغاز شده و تا ۲۰ سپتامبر ادامه داشته است. تاریخ این عید در تقویم گریگوری یا یهودی سال به سال فرق می‌کند اما همیشه طبق تقویم در ماه سپتامبر یا اکتبر رخ می‌دهد. در آیین یهود روش هشانا «روز تولد جهان است یعنی روزی که خدا آدم و حوا را خلق کرد و به خاطر آن که سرٍ سال یهودی است آن را جشن می‌گیرند.»
در نتیجه حضور پرشمار اسرائیلی‌ها در محوطه، اداره اوقاف اسلامی بیت‌المقدس از حضور ارتش اسرائیل برای پاکسازی محوطه با هدف ورود شهرک‌نشینان خبر داد. به گزارش المانیتور گروه‌های شهرک‌نشین اسرائیلی خواستار دسترسی نامحدود به محوطه برای برگزاری جشن «روش هشانا» بودند. اسرائیلی‌ها بر این باورند که این نقطه از محوطه به عنوان «کوه معبد» شناخته می‌شود.
تعدادی از نمازگزاران مسلمان در اعتراض به این اقدام، پس از اقامه نماز صبح در این مکان تحمع کردند و مورد آزار شهرک‌نشینان اسرائیلی قرار گرفتند. روز ۲۲ سپتامبر و چند روز قبل از شروع تعطیلات «روش هشانا»، حماس به افزایش تعداد بازدیدکنندگان یهودی واکنش نشان داد و هشدار داد که این هجوم بی‌سابقه «عواقبی» در پی خواهد داشت.
«محمود الزهار» از بنیانگذاران حماس و از رهبران اصلی این سازمان هشدار داد که تداوم تجاوز صهیونیست‌ها و وحشیگری آنها علیه بین المقدس و عتبات عالیات، نبردی بزرگ خواهد بود. او در حالی که در مسجد «عمری غزیه» سخنرانی میکرد به نگرانی فلسطینیها از بازدیدکنندگان پرشمار یهودی در مسجد الاقصی اشاره کرد و گفت این نقض کنوانسیون قدیمی است که به موجب آن یهودیان می‌توانند از مسجد بازدید کنند، اما اجازه برگزاری نماز در این محل را ندارند. الزهار همچنین گفته «اسرائیل به طور کامل مسئول عواقب این تخلفات خواهد بود.»
در عین حال «بیادنو» گروهی از یهودیان که هم‌کیشان‌شان را به حضور در مسجد الاقصی تشویق می‌کنند گفته متعهد به افزایش بازدید یهودیان از این محل است و سال گذشته در مراسم روش هاشانا رکورد ۵۰ هزار بازدیدکننده را شکسته است. «تام نیسانی» مدیر اجرایی بیادنو سال پیش گفته بود هدف گذاری برای حضور ۱۰۰ هزار بازدید کننده در سال آینده یهودی است.
به گزارش رویداد۲۴ «ایتامار بن گویر» نماینده راست افراطی مجلس اسرائیل هم در جریان همین درگیری لفظی و فیزیکی وارد محوطه حساس بیت المقدس شد و در توییتر خود با انتشار عکسی نوشت «از اینجا برای مردم و حاکمیت اسرائیل دعا می‌کنم.»
بی‌نتیجه ماندن مذاکرات تبادل زندانیان فلسطین و اسرائیل
اگر حملات حماس علیه اسرائیل، نتیجه بی‌اثر ماندن مذاکرات تبادل زندانی باشد، ماجرا به اوایل ژانویه سال میلادی جاری بر می‌گردد. از اواخر سال گذشته میلادی تلاش‌هایی برای مبادله اسرای حماس با اسرائیل آغاز شد، اما اوایل امسال دفتر سیاسی حماس اعلام کرد اسرائیل برای رسیدن به توافق تبادل اسرا با فلسطینیها جدی نیست.
به گزارش رسانه‌های اسرائیلی، «ظاهر جبارین» عضو دفتر سیاسی حماس اعلام کرد اسرائیل به ابتکارات چندین میانجی از جمله مصر، قطر و سازمان ملل برای دستیابی به توافقی برای تبادل زندانی پاسخ نداده است؛ این در حالی است که موضوع اسرای فلسطینی که در اسرائیل نگهداری می‌شوند اولویت اصلی حماست است و هر روز در دستور کار قرار دارد.
جبارین در همان زمان به اسرائیل هشدار داده و گفته بود «موضوع اسرا و آزادی آنها از اسرائیل ممکن است موضوع نبرد بعدی با اشغالگران اسرائیلی باشد. تصمیم ما روشن است و متعهد شده‌ایم که بدون توجه به هزینه، برای آزادی زندانیان خود تلاش کنیم.»
ظاهرا حماس خواستار آزادی صد‌ها اسیر فلسطینی به عنوان بخشی از یک توافق تبادل اسرا بوده و می‌خواست در ازای آزادی آنها، اجساد دو سرباز اسرائیلی به نام‌های «هادار گلدین» و «اورون شائول» را که در سال ۲۰۱۴ در جنگ با اسرائیل کشته شدند، به همراه دو اسیر اسرائیلی به نام‌های «هشام السید» و «اورا منگیستو» را که به دلیل عبور از مرز و ورود به غزه بازداشت شده‌اند آزاد کند.
آخرین توافقنامه مبادله اسرا بین اسرائیل و حماس در سال ۲۰۱۱ انجام شد که طی آن اسرائیل ۱۰۲۷ اسیر فلسطینی را در ازای آزادی یک سرباز ارتش اسرائیل به نام «گیلعاد شلیط» که در سال ۲۰۰۶ اسیر شده و در نوار غزه نگهداری می‌شد، آزاد کرد.
موضع جهان در قبال حمله موشکی فلسطین به اسرائیل چه بود؟
مطابق آنچه انتظار می‌رفت، کشورهای جهان همواره طرف سمتی را می‌گیرند که با آن مراوده مالی دارند. سالها حمله اسرائیل به فلسطین با سکوت همراه بود اما این‌بار که فلسطین به حملات پاسخ داده، کشورهای غربی به اتفاق حمایتشان را از اسرائیل اعلام کردند. با این حال آنچه جالب بود، حمایت قاطع عربستان از فلسطین بود.
لازم به ذکر است که کشورهای حاشیه خلیج فارس در سالهای اخیر درگیر ابتکار موسوم به «پیمان ابراهیم» و عادی سازی روابط با اسرائیل اند. موقعیت کنونی برای کشورهای عربی که سالها با اسرائیل به عنوان اشغالگر قدس زاویه گفتمانی داشته اند، موقعیت سخت و پیچیده ایست.
بلوک حامیان اسرائیل
هند
ناریندرا مودی نخست وزیر هند حمله حماس به اسرائیل را محکوم کرده و آن را «حمله تروریستی» خوانده است! او گفته برای قربانیان بی‌گناه این حادثه دعا می‌کند و با اسرائیل برای ساعات سختی که از سر می‌گذراند ابراز همدلی دارد.
بریتانیا
ریشی سوناک نخست وزیر انگلیس حمله حماس به اسرائیل را «وحشتناک» توصیف کرده و حماس را «صراحتا» محکوم کرده و گفته «انگلستان از حق دفاع مشروع اسرائیل حمایت می‌کند.» دفاع از حق مشروع به این معناست که آنها از هرگونه حمله تند اسرائیل به فلسطین حمایت می‌کنند!
فرانسه
وزیر خارجه فرانسه حملات علیه اسرائیل را «حملات تروریستی مداوم» توصیف کرده و گفته «حملات تروریستی مداوم علیه اسرائیل و مردم آن را به شدیدترین وجه ممکن محکوم می‌کنیم» و گفته فرانسه «همبستگی کامل خود را با اسرائیل و قربانیان این حملات ابراز می‌کند.»
اوکراین
با اینکه اوکراین خود طعم حمله و پاسخ به حمله را چشیده، اما از اسرائیل حمایت کرده است! وزیر خارجه اوکراین حمله به اسرائیل را «تروریستی» خواند و ضمن به رسمیت شناختن حق دفاع مشروع اسرائیل، اقدام حماس را محکوم کرد.
اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا حملات حماس را «صراحتا» محکوم کرده و اعلام کرده «اتحادیه اروپا خواستار توقف فوری خشونت‌ها است.» جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد «ما با ناراحتی اخباری را که از اسرائیل می‌آید دنبال می‌کنیم. ما به صراحت حملات حماس را محکوم می‌کنیم. این خشونت وحشتناک باید فورا متوقف شود. تروریسم و خشونت هیچ چیزی را حل نمی‌کند. اتحادیه اروپا در این لحظات سخت همبستگی خود را با اسرائیل اعلام می‌کند.»
آلمان
«آنالنا بائربوک» وزیر امور خارجه آلمان حملات حماس را «تروریستی» خواند و آن را محکوم کرد. باربوک گفت «حماس مسئول تشدید خشونت است» و «خشونت و موشک‌هایی که به سمت مردم بی گناه هدف می‌گیرند باید فورا متوقف شوند.»
ایتالیا
ایتالیا حملات را «وحشایانه» توصیف کرده و اعلام کرد که از «حق اسرائیل برای دفاع از خود» در برابر «حمله وحشیانه» حماس حمایت می‌کند. دولت ایتالیا گفت که «ترور و خشونتی که علیه غیرنظامیان بی گناه در جریان است را به شدیدترین وجه محکوم می‌کند.»
اسپانیا
«خوزه مانوئل آلبارس» سرپرست وزارت امور خارجه اسپانیا حملات غزه علیه اسرائیل را محکوم کرد و همدلی خود را با قربانیان اعلام کرد. اسپانیا نیز مانند سایر کشورهای اروپایی در مورادی که اسرائیل به سمت فلسطین موشک پرتاب میکرد، سکوت کرده بود یا نهایتا با لحنی ملایم دو طرف را به خویشتنداری دعوت میکرد؛ با این حال زمانی که حمله از سوی حماس صورت گرفته، آن را به تندی محکوم کرده است.
بلوک حامیان حماس
ایران
ایران نخستین کشوری بود که از حمله حماس به اسرائیل حمایت کرد. یحیی رحیم‌صفوی فرمانده سپاه و مشاور رهبری با حمایت از عملیات حماس علیه اسرائیل گفت: «ما از عملیات طوفان الاقصی اعلام حمایت می‌کنیم و مطمئن هستیم که جبهه مقاومت نیز از این موضوع حمایت می‌کند»
عربستان
وزارت امور خارجه عربستان در بیانیه‌ای رسمی اسرائیل را مسئول جنگ اعلام کرد و نوشت: «اسرائیل را مسئول آنچه به دلیل تحرکات مکرر و سلب حقوق فلسطینیان رخ داده است می‌داند» و تاکید کرد که این اتفاقات «چشم‌انداز مربوط توافق ابراهیم و عادی‌سازی روابط را از بین می‌برد.»
قطر
قطر هم از جمله کشورهایی بود که قاطعانه از فلسطین حمایت کرد. وزارت خارجه قطر در بیانیه‌ای اسرائیل را مسئول مستقیم تشدید تنش‌ها با فلسطین خواند و از جامعه بین‌الملل خواست مانع سوءاستفاده اسرائیل از وضعیت پیش آمده برای هدف قرار دادن غیر نظامی‌های فلسطینی شوند.
حزب الله
حزب‌الله لبنان با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که اوضاع غزه را از نزدیک دنبال می‌کند و با رهبری مقاومت فلسطین در تماس مستقیم است. حزب الله در بیانیه خود ضمن حمایت از حماس افزود که این حملات «پاسخی قاطع به ادامه اشغالگری اسرائیل و پیامی برای کسانی است که به دنبال عادی‌سازی با اسرائیل هستند.»
دولت خودگردان فلسطین
«محمود عباس» رئیس دولت خودگردان فلسطین اعلام کرد که مردم فلسطین حق دارند در برابر «ترور شهرک‌نشینان و نظامیان اشغالگر» از خود دفاع کنند. نکته عجیب این بود که دفاع محمود عباس به مراتب باید قوی‌تر بیان می‌شد اما این اتفاق نیفتاد.
بلوک محافظه کاران جنگ فلسطین و اسرائیل
روسیه
روسیه خواستار «خویشتنداری» طرفین شده است. «میخائیل بوگدانوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه به خبرگزاری اینترفکس گفته «ما اکنون با همه طرف‌ها از جمله اسرائیلی‌ها، فلسطینیها و اعراب در تماس هستیم.»
امارات
اگرچه عربستان قاطعانه اسرائیل را محکوم کرد، اما امارات موضعی محافظه‌کارانه گرفت و خواستار آتش بس فوری شد. وزارت خارجه امارات با صدور بیانیه‌ای ابراز نگرانی عمیق کرد و خواستار تنش‌زدایی و توقف خشونت بین فلسطین و اسراییل شد.
عمان
عمان هم از جمله کشورهای محافظه‌کار بود که پیامی سراسر محافظه‌کارانه صادر کرد و برخلاف قطر و عربستان از فلسطین حمایت نکرد. عمان از اسرائیل و فلسطین خواست خویشتنداری کنند و از جامعه بین‌الملل خواست با مداخله فوری، تنش‌ها را متوقف کنند.
ترکیه
«رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه از اسرائیلی‌ها و فلسطینیها خواست با خویشتنداری رفتار کنند و از اقدامات خصمانه‌ای که می‌تواند اوضاع را پر تنش کند، خودداری کنند. اردوغان که در کنگره حزب حاکم عدالت و توسعه در آنکارا سخنرانی میکرد، گفت «ما از همه احزاب خواستار خویشتنداری هستیم» و گفته «باید از اقدامات تهاجمی خودداری کنند.»
مصر
وزارت امور خارجه مصر در بیانیه‌ای نسبت به «عواقب شدید» تشدید تنش بین اسرائیل و فلسطینیها هشدار داد و خواستار «اقدامات خویشتنداری و پرهیز از قرار دادن غیرنظامیان در معرض خطر بیشتر» شد.
خدااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااا