چرا داعش به ایران حمله می‌کند؟
رویداد۲۴ لیلا فرهادی: یک‌روز بعد از حادثه تروریستی کرمان رسانه‌های داعش بیانیه‌ای منتشر کردند و مسئولیت بمب‌گذاری در مراسم سالگرد ترور سردار سلیمانی در حوالی گلزار شهدای کرمان را برعهده گرفتند. این رسانه‌ها تصویر دو تن از اعضای خود را به شکل محو منتشر کرده و مدعی شدند آنها اجرای عملیات‌های انفجاری که گفته می‌شود دست‌کم یکی از آنها انتحاری بوده را برعهده داشتند.
رسانه‌های نزدیک به سپاه نسبت به این ادعا ابراز تردید کرده و آن را با الگو‌های سابق داعش در ترور مغایر دانسته‌اند. بسیاری از مقامات ایرانی مستقیم و غیر مستقیم اسرائیل را مسئول حملات خوانده‌اند. تسنیم رسانه نزدیک به نهاد‌های امنیتی در یادداشتی استدلال کرده که «بیانیه داعش تحت هدایت صهیونیست‌ها صادر شده است.»
در حالی که از زمان وقوع این دو انفجار چند ساعت بیشتر نمی‌گذشت و هنوز هیچ گروهی رسما مسئولیت آن را برعهده نگرفته است، محمد مخبر معاون اول ابراهیم رئیسی عوامل اسرائیل را مسئول این حملات اعلام کرده بود. با وجود این گمانه‌زنی‌ها آنچه تاکنون به طور رسمی پذیرفته شده، مسئولیت داعش در حمله روز چهارشنبه بوده است.
این اولین بار نیست که گروه داعش در ایران دست به عملیات تروریستی می‌زند. حمله به مجلس شورای اسلامی و مرقد آیت‌الله خمینی در تهران در سال ۱۳۹۶، حمله مرگبار به حرم شاهچراغ شیراز در آبان ۱۴۰۱ و حمله به رژه نظامی اهواز در سال ۱۳۹۷ از جمله حملاتی بوده که داعش با صدور بیانیه، مسئولیت آنها را برعهده گرفته است.
مطالبی برای مطالعه بیشتر
مهمترین حملات تروریستی در ایران توسط کدام گروه‌ها انجام شده است؟
ایران پس از حمله تروریستی کرمان باید چه کند؟
بمب‌گذاری در حرم امام رضا ابهام درباره مسببین آن
گروه جیش العدل چه کسانی هستند؟
جیش العدل چگونه فعالیت و عضوگیری می‌کند؟
حمله داعش به ایران تجلی اعتبار این گروه به عنوان «مدافع سنی‌ها در همه جا» به «پیشاهنگی مبارزه با شیعیان» است که از نظر آنها کافرند. داعش خود را به معنای واقعی کلمه در نبرد تاریخی و آخرالزمانی با شیعیان تعریف می‌کند و معتقد است در مسیر این مبارزه باید پایتخت دولت ملتی را که نماد این دشمنی است مورد هدف قرار دهد. شاید به همین دلیل اولین هدف خود در ایران را مرقد بنیانگذار یک حکومت شیعی در ایران تعیین کرد. این انتخاب یک انتخاب نمادین بود.
از سوی دیگر سپاه پاسداران ایران نقش مهمی در مبارزه با داعش در عراق و سوریه داشته است. سال ۲۰۲۰ نشریه اینترسپت بر اساس آنچه گزارش‌های محرمانه «وزارت اطلاعات ایران» خوانده بود، گزارشی تحقیقی درباره جنگ پیدا و پنهان اطلاعات ایران با داعش نوشت که جزییات جالبی از این درگیری را بازگو می‌کرد.
ترکیبی از عملیات‌های جاسوسی، اطلاعاتی، حمایت از دشمنان داعش، ایجاد گروه‌های مخالف در بین اقوام نظیر تسلیح و حمایت از کرد‌ها در برابر داعش و اجرای عملیات‌های نظامی در نهایت به پایان حکومت خودخوانده داعش در منطقه پایان داد. سردار سلیمانی به طور خاص چهره‌ای بود که پایان داعش را در عراق و سوریه اعلام کرد.
حمله به گروه شرکت‌کنندگان در مراسم سالگرد این چهره می‌تواند جنبه نمادین دیگری برای گروهی تروریستی داشته باشد که ضربه مهلکی از آن شخصیت خورده‌اند. زمانی که حمله سال ۱۳۹۶ اتفاق افتاد سوال مهمی ایجاد شد که چرا داعش تا آن زمان دست به عملیات علیه ایران نزده بود. در همان زمان بسیاری از رسانه‌ها به این سوال پاسخ دادند و نوشتند که دلیل عدم حمله به ایران، عدم تمایل داعش نبود، بلکه عدم توانایی بود.
حملات سال ۹۶ و ۹۷ داعش در ایران درست زمانی اتفاق افتاده بود که ایران از نظر بین‌المللی تحت فشار بود. ترامپ رئیس جمهور وقت آمریکا از برجام خارج شده بود، رابطه ایران با عربستان قطع شده و ایران در چندین جبهه به طور غیر مستقیم با منطقه و جهان در جنگ بود. ضعف بین‌المللی ایران بستر را برای حمله داعش فراهم کرد. حمله شاهچراغ هم درست در بحبوحه اعتراضات سراسری پاییز ۱۴۰۱ اتفاق افتاد که ایران از نظر داخلی و خارجی تضعیف شده بود؛ بنابراین توانایی داعش هر بار رابطه مستقیمی با ضعف داخلی و خارجی جمهوری اسلامی داشته است.
چند ماه بعد از حادثه حمله به مجلس و مرقد آیت‌الله خمینی، داعش ویدئویی به زبان فارسی منتشر کرد و در آن رسما جمهوری اسلامی را تهدید کرد. در این ویدئو نوجوانی که به فارسی حرف می‌زند، مقابل دوربین سر یک جاسوس را می‌بُرد و سپس ایرانی‌ها به ویژه شیعیان را مورد خطاب قرار داده و با گفتن این عبارت که «همه کسانی که در جنگ علیه دولت اسلامی شرکت می‌کنند و با آن همکاری می‌کنند»، دست به تهدید می‌زند و می‌گوید «سرزمین و خانه شما را ویران می‌کنیم، امنیت شما را مختل می‌کنیم؛ و ما خون تو را خواهیم ریخت.»
در این ویدئو داعش توضیح داده که چرا باید ایران، حاکمان آن و ساکنان شیعه کشور را هدف قرار داد. این گروه در ویدئوی تبلیغاتی خود، تاریخی جعلی از ایران باستان را شرح می‌دهد و از دوران ایران پیش از اسلام تحت عنوان «زمانی که امپراتوری ساسانی، دین مجوس را [اصطلاح تحقیرآمیز دین زرتشتی] به عنوان مرام رسمی خود قرار داده بود و مردم آتش را می‌پرستیدند» یاد می‌کند.
از نظر ناظران، مخاطب ویدئو‌های تبلیغاتی داعش علیه ایران، جمعیت اهل سنت افراطی در منطقه بود. داعش در این ویدئو می‌گوید که حکومت ایران همیشه در حال کشتار اهل سنت است و اهل سنت باید برای احقاق حقوق خود فرصت را از دست ندهند و با جمع‌آوری سلاح، انبار و توزیع آن علیه حکومت ایران وارد اقدام مسلحانه شوند.
....