آیا استرس شدید می تواند یک شبه موها را سفید کند؟

رویداد۲۴| با اینکه سفید شدن موها در طول زمان به تدریج رخ می‌دهد و با افزایش سن شما احتمال سفید شدن موهای شما بیشتر می‌شود، ممکن است برخی از عوامل از جمله استرس این روند را سرعت بخشند.

در واقع ژن‌های شما که از والدینتان به شما به ارث رسیده‌اند،‌ زمان سفید شدن زودتر یا دیرتر موهایتان را تعیین می‌کنند، اما استرس هم می‌تواند این روند را تسریع کند.

گرچه دقیقا روشن نیست که استرس چگونه موها را سفید می‌کند، اما شواهدی وجود دارند که این سازوکارها ممکن است در این مورد نقش داشته باشند:

• استرس باعث افزایش ترشح یک پیام‌رسان عصبی به نام نوراپی‌نفرین (نورآدرنالین) از دستگاه عصبی سمپاتیک (بخشی از دستگاه عصبی خودکار ما) و نیز هورمون‌های استرس (مانند کورتیزول) می‌شود. این مواد آزاد شده در بدن باعث تخلیه سریع سلول‌های بنیادی سازنده ملانوسیت‌ها (سلول‌های رنگدانه‌داری که رنگ مو ناشی از آنهاست) در پیاز یا فولیکول مو می‌شوند. بنابراین هنگامی که موهای جدید از فولیکول مو رشد می‌کنند، فاقد رنگدانه هستند و سفید به نظر می‌رسند.
• استرس همچنین واکنش‌های شیمیایی را تشدید می‌کند که عوامل آسیب‌رسانی به نام رادیکال‌های آزاد ایجاد می‌کنند و این رادیکال‌های آزاد نیز باعث آسیب رساندن به سلول‌های تولید‌کننده رنگدانه در مو یا همان ملانوسیت‌ها می‌شوند و این سلول‌های به میزان کمتری ملانین (رنگدانه‌ ایجاد کننده رنگ سیاه موها) تولید می‌کنند.

پژوهش‌ها در انسان‌ها هم اثر استرس در سفید کردن موها را نشان داده است، هر چند که این تاثیر گذرا بوده است. در یک بررسی از افراد خواسته شد حوادث زندگی‌شان و میزان استرس‌شان در ماه‌های اخیر را ثبت کنند. بررسی‌ نشان داد تجربیات استرس‌زای زندگی مانند بیکار شدن با سفید شدن موها ارتباط دارد، اما با برطرف شدن عامل استرس‌زا ممکن است دوباره رنگ موها به حالت عادی بازگردد.

اما عوامل دیگری از سوءتغذیه گرفته تا مشکلات هورمونی و کمخونی هم می‌توانند بر سفید شدن موها تاثیر بگذارند.

تاثیر ژنتیک باعث می‌شود که گوناگونی گسترد‌ه‌ای از لحاظ زمان شروع سفید شدن موها وجود داشته باشد، از دهه ۳۰ زندگی تا دهه ۸۰ زندگی.

شاید بپرسید با وجود اینکه همه موهای یک نفر ژن‌های مشابهی دارند، چرا برخی از موها زودتر از موهای دیگر سفید می‌شوند. دانشمندان بر اساس مدل‌های سازی‌های ریاضی می‌گویند هر مو برای اینکه سفید شود، باید به آستانه معینی برسد و زمان رسیدن به این آستانه در موها یکسان نیست. همچنین در هنگام میانسالی فرد که موهایش به این آستانه نزدیک‌تر هستند، استرس می‌تواند مو را سریعتر از این آستانه بگذارند و آنها را سفید کند.

بنابراین اگر موی کسی به تازگی سفید شده باشد، ممکن است بتوان رنگ آن را دوباره به حالت عادی بازگرداند. اما برای کسی که موهایش سال‌ها است که سفید شده‌اند، برطرف کردن استرس بعید است که رنگ اصلی موها را بازگرداند، چرا که مو‌ها مدت‌هاست که از آستانه سفید شدن عبور کرده‌اند.

در مجموع، سفید یا خاکستری شدن موها روندی پیچیده است که عوامل متعدد از ژنتیک و سن و سال شما گرفته تا وضعیت سلامت و بیماری‌های زمینه‌ای‌تان بر آن موثر است و بعید است فقط استرس به تنهایی علت سفید شدن سریع موها باشد.

با این توضیحات آیا داستان‌های درباره سفید شدن یک‌شبه موها پس از استرس شدید حقیقت دارند؟ باید گفت درست است که استرس در کنار عوامل دیگر می‌تواند با تاثیراتی که در هنگام رویش موها از فولیکول‌ها یا پیازهای مو در پوست سر میگذارد، روند سفید شدن موها ‍تسریع کند، اما نمی‌تواند رنگ تک‌تک‌ تارهای مویی را قبلا روییده‌اند وکرده‌اند، تغییر دهد. بنابراین نباید این داستان‌ها را جدی شمرد.

در واقع استرس بیشتر به از آنکه با سفید شدن موها ارتباط داشته باشد، با افزایش موقتی ریزش مو مرتبط است که اصطلاحا به آن «تلوژن افلوویوم» می‌گویند. خوشبختانه این نوع ریزش مو موقتی است و با کاهش استرس موهای فرد دوباره می‌رویند.

همچنین بازگشتن رنگ موی سفید شده بیشتر در بیمارانی دیده می‌شود که برای یک عارضه ایجادکننده ریزش مو تحت درمان بوده‌اند تا افرادی که موهایشان به طور طبیعی سفید شده است.