ارادتِ داوران اسکار موسیقی به نخبگان ایرانی/مدیران کشور با کلهر، علیزاده و شجریان چه می‌کنند!

رویداد۲۴- کیهان کلهر آهنگساز و نوازنده برجسته کمانچه در عین پایداری به سنت‌ها و راه و رسم موسیقی ایرانی نگرش بازی دارد و توانسته با هنرمندان دیگر کشورها به یک گفت‌وگوی مشترک موسیقیایی برسد و در این همکاری نیز با حضور در فستیوال‌های معتبر موسیقی نام ایران و موسیقی ایرانی را در سطح بین‌المللی مطرح کند.

در پنجاه و نهمین دوره جوایز گرمی که یکشنبه شب (۱۲ فوریه-۲۴ بهمن) در سالن استیپلز لس‌آنجلس برگزار شد، یویوما (ویلون‌سل‌نواز برجسته آمریکایی- چینی‌تبار) به همراه گروه موسیقی سیلک رود (جاده ابریشم)؛ برنده جایزه گرمی در رشته بهترین موزیک بین‌المللی شدند. کیهان کلهر (آهنگساز و نوازنده کمانچه) نیز در این گروه حضور دارد.

کلهر که تاکنون شش بار نامزد این جایزه شده؛ امسال به همراه گروه موسیقی سیلک رود (جاده ابریشم) موفق به دریافت جایزه گرمی شد.

استعداد عجیب کلهر چه وقت خود را نشان داد

مسعود شعاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا؛ درباره اهمیت کیهان کلهر برای موسیقی ایرانی، با اشاره به آشنایی‌اش با او  اظهارکرد: اولین آلبومی که کلهر 25 سال پیش منتشر کرد هم خاص بود و در حقیقت نشان از یک استعداد و بلوغ شخصی در او بود. او هنر خود را باور کرد و این خلاقیت و استعداد را داشت تا هنرش را در جاهای مختلف به معرض نمایش بگذارد.

او با بیان اینکه هنرشناسان مختلف که در عرصه موسیقی سنتی در خارج از ایران حضور دارند، کیهان کلهر را به خوبی می‌شناسند و این نتیجه تلاش‌های کلهر است، گفت: معتقدم یکی از مسائلی که باعث شد موسیقی ما در این سال‌ها در خارج از کشور شناخته شود؛ کیهان کلهر بوده است.

کلهر در موسیقی تعصب ندارد

این آهنگساز در ادامه توضیح داد: این شهرت جهانی صرفا به دلیل کمانچه‌زدن خاص و آهنگسازی‌ خاص کلهر نیست بلکه به دلیل اینکه کلهر تعصب صرف در موسیقی نداشته و در عین حال که پایدار به سنت‌ها، راه و رسم‌های موسیقی و فرهنگ خودمان است؛ نگرش بازی دارد تا آنجا که توانسته با هنرمندان دیگر ممالک با فرهنگ‌های مختلف از لحاظ هنری به یک گفت‌وگوی مشترک برسد.

همکاران مشهور کلهر؛ یویوما، شجاعت خان و اردال ارزنجان

شعاری به هنرمندان خارجی که کلهر در این سال‌ها با ‌آن‌ها همکاری داشته هم اشاره کرد، گفت: کلهر با افرادی مانند یویوما ویلون‌سل‌نواز، شجاعت خان و اردال ارزنجان همکاری داشته و این کار مشترک نیازمند تسلط به دانش و علم موسیقی دیگر کشورهاست که بی‌شک آقای کلهر این علم و شناخت را از موسیقی ملل داشته‌است. همچنین نوازندگانی مانند یویوما،‌ کلهر را به عنوان یک تک‌نواز قبول دارند و کلهر در این عرصه جایگاه قابل تاملی دارد. به همین دلیل در این موقعیت باتوجه به اینکه او تعصب خاصی ندارد و انتخاب‌های خوبی هم داشته، موفق به انجام همکاری‌های مشترک بین‌المللی شده است.

او با تاکید بر اینکه کلهر باعث شناسایی موسیقی ایران در سطح بین‌المللی شده، گفت: با نگاهی به شرکت‌ها و کمپانی‌هایی که با کیهان کلهر همکاری داشته و دارند و همچنین فستیوال‌هایی که او در آنها شرکت داشته‌، متوجه می‌شویم این فستیوال‌ها و کمپانی‌ها برگزیده‌های کشورهای مختلف را انتخاب می‌کنند و در انتخاب‌هایشان بسیار خاص و دقیق گزینش می‌کنند.

این آهنگساز با تبریک به کیهان کلهر گفت: کلهر ازجمله کسانی است که این جسارت را داشت تا گفتگوی موسیقی با دیگر فرهنگ‌ها برقرار کند و این موضوع بسیار مهمی است و باعث می‌شود در این تبادل و تعامل؛ طرف مقابل موسیقی کشور ما را بشناسد. اگر قرار باشد موزیسین ما در یک اتاق در بسته کار خودش را بکند و موسیقی‌اش را بنوازد، شناخته نمی‌شود.

شعاری ادامه داد: هنرمندان ایرانی در بسیاری از فستیوال‌های معتبر خارجی حضور دارند اما مخاطبان‌ آنها محدود است و تعداد آنها در سال‌های مختلف به همان‌اندازه باقی می‌ماند درحالی‌که ما باید مخاطبان موسیقی‌مان را افزایش بدهیم و اگر کلهر در کنسرت‌هایش مخاطبان زیادی دارد؛ به این دلیل است که ساز و موسیقی‌اش با سازهایی از کشورهای مختلف آمیزش دارد و می‌تواند با آنها گفت‌وگوی موسیقیایی ایجاد کند.

کلهر مانند راوی شانکار، ذاکر حسین و شیو کومار شارما به دنبال گفت‌وگوست

او با تاکید براینکه موسیقی یک زبان است، تصریح کرد: موسیقی زبانی است که انسان‌های مختلف بدون اینکه حتی با زبان رسمی یکدیگر آشنا باشند؛ می‌توانند به وسیله آن با یکدیگر صحبت کرده و تبادل احساسات داشته باشند. بسیاری از موزیسین‌های مهم هند مثل راوی شانکار و ذاکر حسین و شیو کومار شارما نیز بر این گفت‌وگوی بین‌المللی موسیقی تاکید دارند. آنها ازجمله هنرمندانی هستند که موجب شده‌اند موسیقی سرزمین هندوستان در دنیا شناخته شود اما متاسفانه در کشور ما به این موضوع چندان توجه نمی‌شود.

این آهنگساز بیان کرد: گفت‌وگوی موسیقیایی باعث شناخت موسیقی ما شده و موجب می‌شود قادر باشیم قدرت ساز و فرهنگ‌مان را به دیگر ملت‌ها بشناسانیم و در یک اتاق دربسته نباشیم.

دورخیزِ ویلون برای تصاحب نام و جایگاه کمانچه

او درباره ساز کمانچه و اهمیت آن در میان سازهای سنتی نیز با بیان اینکه کمانچه‌نواز نیستم و اطلاعات تخصصی در این‌باره ندارم، گفت: کمانچه در قدیم سه سیم داشته و مانند بقیه سازها به تکامل نرسیده بود اما در میان سازهای کششی در ایران؛ جزو اصیل‌ترین سازهاست. البته در دوره خاصی از تاریخ نزدیک بود ویلون جای کمانچه را بگیرد که قطعا اگر کمانچه‌نوازان ما از حدود سال‌های 1345 به بعد تلاش‌های بسیاری در زنده نگه داشتن این ساز نداشتند، قطعا این اتفاق می‌افتاد و کمانچه از بین می‌رفت.

شعاری با بیان اینکه اساتید به‌نام ایرانی؛ این ساز را دوباره احیا کردند، گفت: تفاوت کلهر با این اساتید در این است که او کمانچه را در کل دنیا به معرض نمایش گذاشت. او سبک خاصی در نوازندگی‌اش دارد. درعین حال که این هنرمند سبک و استایل مشخصی در نوازندگی دارد، حدس می‌زنم این استایل تبدیل به یک مکتب شده و قطعا نوازندگانی در آینده شیوه خاص او را در نوازندگی کمانچه دنبال می‌کنند.

چرا مدیران فرهنگی با نام کیهان کلهر آشنا نیستند

این آهنگساز در پاسخ به این سوال که چرا مدیران فرهنگی با نام کیهان کلهر آشنا نیستند، گفت: پاسخ این سوال را باید مدیران فرهنگی بدهند چراکه قاعدتا مدیران فرهنگی کارهای هنری را دنبال می‌کنند و باید پاسخگوی این سوال باشند البته شاید برخی از آن‌ها با کلهر آشنا باشند و برخی هم نباشند اما من نمی‌توانم قضاوتی در این‌باره داشته باشم. بی‌شک مدیران باید با هنرمندان و زندگی هنرمندان عجین باشند.

مدیران با کلهر، علیزاده و شجریان چه می‌کنند

او درباره این موضوع که باتوجه به جایگاه هنرمندانی چون کلهر، علیزاده و استاد شجریان در موسیقی ایرانی؛ هنوز برخوردهایی در شان این افراد با آن‌ها نمی‌شود، توضیح داد: معتقدم جریان هنر و موسیقی مانند یک آب روان است که در زندگی و در زیست بشری در جریان است و با مجموعه زندگی عجین شده و هیچ چیز نمی‌تواند جلوی این جریان را بگیرد.

شعاری ادامه داد: موسیقی یک زبان است و موزیسین با سازش با مردم صحبت می‌کند. هنرمندان واقعی مانند این اساتید عاشق موسیقی هستند. مگر می‌شود آنها با موسیقی‌شان سخن نگویند؟ این افراد حتی اگر روزی کار هم نکنند در تاریخ فرهنگ این ملت ماندگارند و در آن حل شده‌اند.

کیوان ساکت نیز درباره اهمیت حضور آهنگسازان ایرانی در مجامع بین‌المللی گفت: در روزگاری که متولیان هنری به هنر و هنرمندان ما کم‌توجهی می‌کنند و عملا موسیقی ایرانی با همه عظمت، زیبایی و شکوهش؛ ارج و قربی را که باید از طرف متولیان هنری داشته باشد؛ ندارد، وقایعی نظیر این اتفاق باعث می‌شود هنر و هنرمند ایرانی آنطور که شایسته است در جهان دیده شود و این موضوع مهمی است.

او ادامه داد: متاسفانه در داخل کشور برخوردها با موسیقی ایرانی به گونه‌ای است که اصلا شایسته آن نیست. این برخوردها در کمال بی‌انصافی و در بسیاری از موارد با عدم آگاهی همراه است. تنها توجهات جامعه جهانی به موسیقی و سازهای ایرانی باعث می‌شود جهانیان با بخشی از فرهنگ ایران آشنا شوند و در داخل کشور نیز مردم بیش از پیش توجه‌شان به موسیقی ملی جلب شود.

متولیان و مردم هر دو از موسیقی ایرانی غافل هستند

این آهنگساز با بیان اینکه بسیاری از متولیان هنری و مردم از موسیقی ایرانی غافل هستند، گفت: مهمترین دستاورد این اتفاق این است که توجه بخشی از جامعه ایران که با موسیقی ایرانی بیگانه هستند را جلب می‌کند. همچنین باعث می‌شود جامعه و آنجا که متولیان هنری به موسیقی ایرانی بی‌توجه هستند؛ این نوع از موسیقی توسط مردم مورد توجه قرار بگیرد و انگیزه‌ای برای هنرمندان دیگر باشد تا با شور و شوق بیشتری کار خود را ادامه دهند.

 جشنواره موسیقی فجر جای محفلی‌هاست

او درباره عدم حضور افرادی مانند کیهان کلهر در جشنواره‌های داخلی ازجمله موسیقی فجر گفت: جشنواره موسیقی فجر در چند سال اخیر به یک جشنواره محفلی و بسته تبدیل شده و کسانی که با این محفل در ارتباط نیستند نیز در آن شرکت ندارند.

ساکت اضافه می‌کند: بسیاری از هنرمندان موسیقی چه آنها که در جشنواره شرکت می‌کنند یا آنها که در آن حضور ندارند؛ از کم و کیف جشنواره و شیوه برگزاری آن ناراضی هستند.

تندیس طلایی گرامافون در دست موزیسین‌های مشهور

جایزهٔ گِرَمی (در اصل جایزهٔ گرامافون) یا گرمی نام جایزه‌ای افتخاری است توسط آکادمی ملی علوم و هنرهای ضبط، که برای تشخیص دستاوردهای برجسته‌ای که به‌طور عمده در صنعت موسیقی زبان انگلیسی رخ داده؛ اهدا می‌شود. مراسم سالانه اهدای جوایز با اجرای هنرمندان برجسته و اهدای جوایزی که محبوبیت بیشتری دارند؛ همراه است. از بین سه مراسم بزرگ موسیقی جهان، گرمی بزرگ‌ترین آن‌هاست. ارزش جایزهٔ گرمی برابر با جایزهٔ اُسکار در صنعت فیلم‌سازی و جایزهٔ اِمی در تلویزیون است.

اولین مراسم گرمی در ۴ مه ۱۹۵۹ برگزار شد. پس از مراسم سال ۲۰۱۱، آکادمی به بازنگری و بازسازی بسیاری از دسته‌بندی‌های جوایز پرداخت. ۵۸مین مراسم جایزه گرمی در ۱۵ فوریه ۲۰۱۶ در سالن استیپلز سنتر شهر لس‌آنجلس برگزار شد.

جایزه گرمی که به رسم یادبود به برندگان اهدا می‌شود، تندیس طلایی دست‌ساز یک گرامافون است که توسط بیلینگز آرت ورکز ساخته شده‌است.

پنجاه و نهمین دوره جایزه گرمی درحالی یک‌شنبه شب گذشته برگزار شد که برخلاف دیگر رشته‌های موسیقی، تنها یک جایزه به بهترین موسیقی جهان اهدا شد. این جایزه  در دستان جانی گندلزمن ویولونیست گروه موسیقی سیلک رود (جاده ابریشم) قرار گرفت.  

این اولین بار بود که گروه جاده ابریشم قطعاتی را از اکثر نقاط دنیا گزیده کرده و با استفاده از نوازندگان بنام آن نواحی این قطعات را اجرا کرد. این قطعات که اکثرا برگرفته از نغمات بومی و ملی کشورهای مختلف هستند در این آلبوم آمده که آهنگسازی و تنظیم پنج قطعه به عهده کلهر بود.

کیهان کلهر در صدر فهرست ایرانیانی قرار گرفته که در این جایزه نامزد شده‌اند. او در سال‌های ٢٠٠٢، ٢٠٠٣، ٢٠٠۵ و ٢٠٠٩ نامزد این جایزه شده است.