قزاقستان به دنبال سهم خود از دوستی با ایران

رویداد24- رئیس‌جمهور کشوری که بزرگترین صادرکننده اورانیوم در جهان است، راهی تهران شده تا از قافله کشورهای شرقی و غربی که در پی لغو تحریم‌ها به دنبال سود بردن از فضای جدید حاکم هستند، عقب نماند.

به گزارش رویداد24، قزاقستان طی سال‌های گذشته سعی داشته تا نقشی موثر در روند مذاکرات هسته‌ای و نهایی شده آن ایفا کند و از همین رو علاوه بر اینکه میزبانی دو مرحله از مذاکرات را بر عهده گرفت، از موقعیت خود به عنوان یکی از صادرکنندگان برجسته اورانیوم در جهان استفاده و کمک کرد تا از طریق ارسال شصت تن اورانیوم خام به ایران به ازای ارسال 300 کیلوگرم اورانیوم غنی شده با خلوص بالای تهران به روسیه به منظور تبدیل آن به میله‌های سوخت‌، توافق هسته‌ای با ایران پا بگیرد و در نهایت منعقد شود.

به زعم مقامات این کشور، قزاقستان هر نقشی را که لازم بود به منظور اطمینان یافتن از اجرایی شدن توافق هسته‌ای با ایران انجام شود، ایفا کرد. برای قزاقستان مسئله تسلیحات هسته‌ای با تولد این کشور به عنوان یک جمهوری مستقل از شوروی گره خورده است. قزاقستان پس از فروپاشی اتحاد شوروی، وارث 1410 کلاهک هسته‌ای شد که در آن زمان چهارمین زرادخانه بزرگ جهان محسوب می‌شد. این کشور با همکاری با آمریکا و روسیه تازه مستقل شده، به صورت داوطلبانه همه این کلاهک‌ها را تحویل داد.

مقامات شوروی بین سال‌های 1949 تا 1989 حدود 456 آزمایش هسته‌ای در قزاقستان انجام داده بودند. با این همه با گذشت ده‌ها سال از آن زمان، مسائل بهداشتی و سلامت جسمانی همچنان جان میلیون‌ها قزاق را به علت مواد رادیواکتیو باقیمانده در جریان این آزمایش‌ها تهدید می‌کند.

اگرچه تصمیم نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور قزاقستان برای تحویل کلاهک‌های هسته‌ای و بستن تاسیسات، تحت تاثیر تاریخچه دردناک این کشور به عنوان محل انجام آزمایش‌های هسته‌ای اتخاذ شد ولی این تصمیمی عمل‌گرایانه از سوی نظربایف بود.

نظربایف در برابر درخواست اغلب رهبران جهان از جمله معمر قذافی رهبر سابق لیبی مبنی بر حفظ این کلاهک ها مقاومت کرد و در عوض تصمیم گرفت به ازای دریافت مشروعیت و شناسایی بین‌المللی و نیز کسب احترام و جلب سرمایه‌گذاری و تأمین امنیت این کلاهک‌ها را تحویل دهد.

نظربایف در مقاله‌ای در سال 2012 در نشریه نیویورک‌تایمز تحت عنوان «آنچه ایران باید از قزاقستان بیاموزد»‌ دستور کار دولتش را در مخالفت با اشاعه تسلیحات هسته‌ای تشریح کرد. وی نوشته بود که کشورش بی‌وقفه برای ترغیب دیگر کشورها به پیروی از رویه قزاقستان و ساختن جهانی عاری از تهدید تسلیحات هسته‌ای تلاش و همکاری می‌کند.

حال در رأس هیاتی راهی تهران شده و قصد دارد با امضای چند سند همکاری در زمینه‌های گردشگری، اقتصادی، کشاورزی و بانکی، آنچه سهم خود از دوستی با ایران و رایزنی در جریان مذاکرات می‌داند را از آن خود کند. همزمان با این سفر همایش اقتصادی ایران و قزاقستان برگزار خواهد شد و دو کشور درصدد آن هستند حجم مبادلات تجاری خود را که در سال 2014 حدود یک میلیارد دلار بود  تا پنج میلیارد دلار افزایش دهند.

ضمن اینکه رؤسای جمهور دو کشور قصد دارند روند اجرای توافقنامه‌هایی را که در سفر رسمی حسن روحانی به «آستانه» به امضا رسیده بودند را بررسی کنند.