قربانی کردن شتر به مناسبت ورود آیت الله خمینی به ایران
رویداد۲۴ علیرضا نجفی: تصویر ثبت شده در بهمن ماه سال ۵۷ که حامیان امام خمینی به مناسبت ورود ایشان به ایران شتر قربانی کردند. آیت الله خمینی دوازدهم فروردین ماه سال ۱۳۵۷ پس از چهارده سال تبعید به ایران بازگشت. روزهای پیش از آن دولت شاپور بختیار فرودگاهها را بسته بود تا از ورود آیت الله جلوگیری کند، اما با بالاگرفتن اعتراضات خیابانی و کشته شدن تعدادی از معترضین به بسته شدن فرودگاهها نهایتا پرواز بوئینگ ۷۴۷ ایرفرانس مجوز ورود به فرودگاه مهرآباد را گرفت.
مردم در خیابانها شعار میدادند «بختیار بختیار اگه امام دیر بیاد مسلسلها بیرون میاد» که یک نوع تهدید علنی حکومت بود. دلیل این تهدید، شایعهای بود مبنی بر خبر ترور آیت الله خمینی که گفته میشد قرار است هواپیمای حامل امام با موشک منهدم شود.
از همان روزهای اوج گرفتن مبارزات در دهه پنجاه مشخص بود که انقلاب ایران انقلابی پیشوامحور است. چهره کاریزماتیک آیت الله خمینی علت مهم موفقیت انقلاب ۵۷ بود. آیت الله خمینی پشتوانه مردمی گسترهای داشت، چیزی که رقبای انقلابیاش یعنی چپها و دموکراسیخواهان از آن بیبهره بودند و در این شرایط بنیانهای مذهبی جامعه جایگاه نمادین آیت الله را تقویت میکرد.
بیشتر بخوانید: تظاهرات ۱۹ دی ۱۳۵۶ به خاطر توهین به آیت الله خمینی
به گزارش رویداد۲۴ دوگانه انگاری و ثنویتی که طی قرون متمادی در فرهنگ ایرانیان پرورده شده بود، آیت الله خمینی را از طرفی به عنوان بزرگ و مرشد جایگاهیابی کرده بود و از طرف دیگر جامعه او را ابراهیم بت شکن یا یک کاوه آهنگر تصور میکرد که علیه شر و یزیدیان زمان قیام کرده است.
این دوگانه سازیها در اشعار آن زنان نیز مشخص بود. زمانی که آیت الله خمینی به ایران میآمد مردم میخواندند «دیو چو بیرون رود فرشته درآید» که تمام این مفاهیم را در این شعر میتوان دید.
ارنست نولته در کتاب «اسلامگرایی سومین جنبش مقاومت رادیکال» با مثالی اهمیت چهره کاریزماتیک آیت الله خمینی را توصیف میکند. نولته میگوید «زمانی که آیتالله خمینی درگذشت عدهای از رزمندگان جنگ بر ضریح او حاضر شدهاند و از عمق جان میگریند که چرا آنها زنده بودند و امامشان درگذشته بود. آنها از زنده بودنشان شرمسار بودند.»
نولته میگوید: «در سراسر تاریخ غرب آن نوع سرسپردگی که پیروان آیت الله خمینی به او داشتند را نمیتوان پیدا کرد.» نولته در این کتاب نوشته است «روزی که آیتالله خمینی به ایران بازگشت، حس و حال مردم مانند این بود که امام غائب بازگشته است.»
منجیباوری، خیر و شر کردن جهان و پیر طریق تصوف مفاهیم آشنایی در تاریخ منتالیته ایرانی هستند و آیت الله خمینی همه اینها را یک جا داشت. به همین دلیل است که بسیاری از تحلیلگران علت اصلی انقلاب ایران را شخص آیت الله خمینی و تاثیر فرهنگی و دینی او بر مردم میدانند و عوامل سیاسی و اقتصادی را چندان مهم نمیدانند.
اقتصاد ایران در دهه چهل و پنجاه رشد عظیمی داشت و آزادیهای اجتماعی در جامعه وجود داشت. نبود آزادی سیاسی نمیتواند به تنهایی علت انقلاب ۵۷ باشد و همانطور که در سالهای پس از پیروزی انقلاب نیز افت شدید وضعیت اقتصادی و از بین رفتن آزادیهای اجتماعی و سیاسی، باعث فروپاشی نظام نشد. روز دوازدهم فروردین آیت الله خمینی به ایران آمد؛ اما ورود او ورود یک فرد سیاسی تبعیدی نبود. بلکه ورود امامی بود که فرهنگ ایرانی در طول قرنها پرورده بود.