کیست آندومتریوز چیست؟
رویداد۲۴ نازآفرین جمشیدی: شاید تاکنون نام آندومتریوز رحم را شنیده باشید و خود یا اطرافیانتان به آن مبتلا شده باشند. این بیماری کمی عجیب است، اما نادر نیست و البته درمانه‌شدنیست.
به گزارش رویداد۲۴ اگر بخواهید بدانید اصلا این بیماری چیست به زبان ساده باید بگوییم بافتی که سطح داخلی رحم را تشکیل می‌دهد اندومتریوم نام دارد، اما چه هنگام به بیماری بدل می‌شود؟ هنگامی‌که این بافت به جای این‌که در داخل رحم باشد در خارج از آن رشد می‌کند.
اندومتریوم چیست؟
بهتر است کمی درباره اندومتریوم و این بافت و کارش بدانیم. بافت اندومتریوم از غدد، سلول‌های خونی و بافت پیوندی تشکیل شده‌است و به شکل طبیعی در رحم رشد می‌کند و سطح پوششی رحم را برای تخمک‌گذاری آماده می‌کند. همان‌گونه‌که در بالا توضیح دادیم هرگاه این بافت با این وظایف و کارکرد در جایی خارج از رحم که جای اصلی آن است رشد کند تبدیل به آندومتریوز می‌شود.
آندومتریوز چیست؟
آندومتریوز یک اختلال رحمی اغلب دردناک است که در طی آن بافتی مشابه بافت داخلی رحم شما (آندومتر)، شروع به رشد در خارج از رحم می‌کند. به‌همین‌دلیل، ممکن است تخمدان‌ها (آندومتریوز تخمدان)، لوله‌های فالوپ و بافت پوشاننده لگن را درگیر کند. پزشکان معتقدند که به ندرت بافتی شبیه به آندومتر در خارج از ناحیه‌ای که اندام‌های لگن در آن قرار دارند، پیدا می‌شود.
جالب است بدانید که در طی آندومتریوز، بافت خارج شده نیز با هر چرخه قاعدگی ضخیم و دچار تجزیه می‌شود. به‌همین‌دلیل است که خانم‌های مبتلا به این بیماری، خونریزی‌های شدیدی را تجربه می‌کنند. ازآنجایی‌که این بافت خارج رحمی راهی برای خروج از بدن شما ندارد، به دام می‌افتد.
هنگامی‌که تخمدان‌ها را درگیر می‌کند، ممکن است کیست‌هایی به نام کیست اندومتریوما یا کیست آندومتریوز ایجاد شوند. در ادامه در مورد علائم کیست اندومتریوز، درمان کیست آندومتریوز و درمان گیاهی کیست اندومتریوما صحبت خواهیم کرد.
نفوذ آندومتر به بافت پوشاننده لگن می‌تواند باعث چسبیدن بافت‌ها و اندام‌های لگن به یکدیگر شود. این مسئله معمولا روی کاهش قدرت باروری خانم موثر است. امروزه تحقیقات زیادی روی موضوع آندومتریوز و بارداری صورت گرفته است.
نشانه‌های آندومتریوز
از نشانه‌های بسیار مهم و رایج آندومتریوز درد در ناحیه لگن است و به هنگام دوره‌های پریود بسیار بدتر می‌شود و امکان این‌که این درد روزبه‌روز و با گذشت زمان افزایش پیدا کند وجود دارد.
از دیگر نشانه‌های این بیماری شامل این موارد است:
دوره‌های قاعدگی دردناک: درد و گرفتگی لگن ممکن است قبل از قاعدگی شروع شده و تا چندین روز بعد از آن ادامه یابد. همچنین ممکن است احساس درد در ناحیه کمر و شکم نیز داشته باشید (علائم کیست اندومتریوز).
درد هنگام رابطه جنسی: با وجود اندومتریوز، بروز درد در طول یا بعد از رابطه جنسی شایع است.
درد هنگام مدفوع یا ادرار کردن (نشانه‌هاغی اندومتریوز مثانه): بیشتر این نشانه‌ها را در دوران قاعدگی تجربه می‌کنید.
خونریزی بیش‌ازاندازه در دوران قاعدگی: ممکن است حتا خونریزی بین قاعدگی را به صورت لکه‌بینی تجربه کنید (از علائم سرطان آندومتریوز).
ناباروری: گاهی اوقات آندومتریوز در افرادی‌که به دنبال درمان ناباروری هستند، عامل اصلی تشخیص داده می‌شود.
البته ممکن است نشانه‌های خستگی، اسهال، یبوست، نفخ یا حالت تهوع را نیز تجربه کنید (به ویژه در دوران قاعدگی). معمولا این‌ها نشانه‌ها عود اندومتریوز در نظر گرفته می‌شوند. توصیه می‌کنیم علائم اندومتریوز را نادیده نگیرید چراکه با گذشت زمان مطمئنا شدت عوارض آن افزایش پیدا خواهد کرد.
دلایل ابتلا به آندومتریوز
پزشکان و پژوهش‌گران دلیل اصلی ابتلا به اندومتریوز را نمی‌دانند، اما برای آن حدس و گمان‌هایی وجود دارد که به آن‌ها می‌پردازیم.
قاعدگی بازگشتی: در این مورد، خون قاعدگی حاوی سلول‌های آندومتر به جای خارج شدن از بدن، از طریق لوله‌های فالوپ به داخل حفره لگن جریان می‌یابد. این سلول‌های آندومتر به دیواره‌های لگن و سطوح اندام‌های لگن می‌چسبند، در آنجا رشد می‌کنند و در طول هر چرخه قاعدگی ضخیم می‌شوند و خونریزی می‌کنند.
تغییر شکل سلول‌های صفاقی: طبق «نظریه القایی»، متخصصان پیشنهاد می‌کنند که هورمون‌ها یا عوامل سیستم ایمنی بدن می‌توانند باعث تبدیل سلول‌های صفاقی (سلول‌هایی که در قسمت داخلی شکم شما قرار دارند) به سلول‌های شبه آندومتر شوند.
دگرگونی سلول‌های جنینی: هورمون‌هایی مانند استروژن ممکن است سلول‌های جنینی (سلول‌هایی که در مراحل اولیه رشد هستند) را در دوران بلوغ به سلول‌های شبیه به آندومتر تبدیل کنند.
اسکار جراحی: بعد از عمل‌های جراحی مانند هیسترکتومی یا سزارین، سلول‌های آندومتر ممکن است به محل برش جراحی متصل شوند. در نتیجه به فضای خارجی رحم دسترسی پیدا می‌کنند.
انتقال سلول‌های آندومتر: رگ‌های خونی یا سیستم مایع بافتی (لنفاوی) ممکن است سلول‌های آندومتر را به سایر قسمت‌های دیگر بدن منتقل کنند.
اختلال سیستم ایمنی بدن: بروز مشکل در سیستم ایمنی بدن ممکن است باعث شود که بدن نتواند بافت شبه آندومتر که در خارج از رحم رشد می‌کند را تشخیص دهد و از بین ببرد.
انواع آندومتریوز
به طور کلی، برحسب محل استقرار سلول‌های آندومتر در خارج از رحم، سه نوع اصلی آندومتریوز وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
آندومتریوز صفاقی سطحی: این مورد رایج‌ترین نوع آندومتریوز است که در اثر آن ضایعاتی در صفاق مشاهده می‌شود. صفاق لایه نازکی است که حفره لگن شما را در بر می‌گیرد.
آندومتریوما (ضایعه تخمدانی): کیست‌های تیره و پر از مایعی که به کیست‌های شکلاتی معروف هستند. معمولا در عمق تخمدان‌های شما ایجاد می‌شوند و به روش‌های درمانی خیلی خوب پاسخ نمی‌دهند. در نتیجه می‌توانند به بافت‌های سالم
تخمدان نیز آسیب برسانند. در مطلبی با عنوان کیست آندومتریوما نی نی سایت به نکات جالبی در این زمینه اشاره شده است.
آندومتریوز صفاقی عمیق: این نوع آندومتریوز در زیر صفاق رشد می‌کند و می‌تواند علاوه بر اندومتریوز رحم اندام‌های نزدیک به رحم مانند روده یا مثانه را درگیر کند. نزدیک به ۱ تا ۵ درصد از زنان مبتلا به آندومتریوز، این مورد را تجربه می‌کنند.
بیشتر بخوانید: بهترین دارو برای عفونت رحم
عوارض آندومتریوز چیست؟
شایع‌ترین عوارض شامل موارد زیر هستند:
مشکلات بارداری
سرطان تخمدان
کیست تخدان
التهاب آندومتر
بافت اسکار و چسبندگی رحم
مشکلات روده‌ای و مثانه
روش درمان آندومتریوز چیست؟
قابل درک است که می‌خواهید هر چه زودتر از درد و سایر علائم آندومتریوز رهایی یابید. اما این بیماری درمانی ندارد و تنها علائم آن قابل کنترل می‌شوند.
گزینه‌های درمان عبارتند از:
۱. دارو‌های ضد درد
دارو‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند:
ایبوپروفن
ناپروکسن
۲. هورمون درمانی برای آندومتریوز
در این روش مقدار استروژن بدن کاهش می‌یابد و احتمالا پریود شما متوقف خواهد شد. در این صورت ضایعات خونریزی کمتری ایجاد می‌کنند. رایج‌ترین روش هورمون درمانی عبارت است از:
قرص ضدبارداری، حلقه واژینال و چسب‌ها
دانازول دارویی موثر برای توقف قاعدگی و کمک به کاهش علائم اندومتریوز
دارو‌های ضدبارداری با پروژسترون مانند ایمپلنت‌های ضدبارداری یا آمپول‌های ضدبارداری
دارو‌های مهارکننده آروماتاز کاهش دهنده سطح استروژن تولید شده توسط تخمدان و بافت اندومتریوز
آگونیست‌ها و آنتاگونیست‌های هورمون آزادکننده گنادوتروپین مانند الاگولیکس، لوپرولید
۳. جراحی محافظه کارانه
جراحی محافظه کارانه برای زنانی است که می‌خواهند باردار شوند یا درد شدیدی را تجربه می‌کنند و هورمون درمانی برای آن‌ها موثر نیست. هدف از جراحی محافظه کارانه برداشتن یا از بین بردن رشد آندومتر بدون آسیب رساندن به اندام‌های تولید مثل است.
از لاپاراسکوپی، جراحی با تهاجم کم، برای مشاهده و تشخیص آندومتریوز استفاده می‌شود. همچنین برای از بین بردن بافت آندومتر نیز کاربرد دارد. یک جراح برای توقف رشد و یا سوزاندن یا بخار کردن آن‌ها، شکاف های‌کوچکی در شکم ایجاد می‌کند. این روز‌ها معمولا از لیزر جدیدترین روش درمان اندومتریوز برای از بین بردن بافت “نابجا” استفاده می‌شود. اما تا ۴۰ درصد احتمال برگشت درد و آندومتریوز وجود دارد. به‌همین دلیل پزشک پس از جراحی، هورمون درمانی را توصیه می‌کند.
۴. هیسترکتومی
به ندرت، در صورتی که وضعیت با سایر روش‌های درمانی بهبود نیابد، دکتر متخصص زنان ممکن است به‌عنوان آخرین راه حل برداشتن رحم را توصیه کند.
در طول انجام این عمل جراح رحم و دهانه رحم را برمی‌دارد. همچنین تخمدان‌ها را حذف می‌کنند، زیرا این اندام‌ها باعث تولید استروژن و در نتیجه رشد بافت آندومتر می‌شوند. علاوه‌بر این، جراح ضایعات ایمپلنت قابل مشاهده را نیز از بین می‌برد.
هیسترکتومی معمولاً درمانی برای آندومتریوز محسوب نمی‌شود. پس از این جراحی قادر به بارداری نخواهید بود. اگر به فکر تشکیل خانواده هستید، قبل از موافقت با دکتر زنان آنلاین درمانکده مشورت کنید.
درمان خانگی اندومتریوز
به گزارش رویداد۲۴ اگر جزو کسانی باشید که دوست دارند از درمان‌های خانگی و گیاهی برای درمان بیماری‌هایشان استفاده کنند این بخش مورد نظر و پسند شماست.انجام کار‌های زیر به شما کمک می‌کند تا درد شدید و آزاردهنده ناشی از این بیماری تا زمانی‌که روش‌های درمانی موثر واقع شوند، کاهش یابند.
قطع مصرف الکل و کافئین
کمپرس گرم و دوش آب گرم برای کاهش درد‌های شکمی
مصرف میوه و سبزیجات تازه و محدود کردن گوشت قرمز
تمرینات یوگا و حرکات کششی برای تسکین درد و کاهش استرس
انجام فعالیت بدنی سبک مانند پیاده‌روی (به کاهش سطح استروژن کمک می‌کند)
مراجعه به پزشک متخصص زنان جهت بررسی خونریزی و درد‌های غیرمعول
مصرف ماده گیاهی کورکومین موجود در زردچوبه (این ماده قوی‌ترین داروی گیاهی برای درمان آندومتریوز شناخته می‌شود)
