صداوسیما فضای بی‎اعتمادی به برجام را دامن می‎زند

رویداد24- معاون وزیر امور خارجه ایران با حضور در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه ۲ تاکید کرد: ما اگر می خواهیم که از برجام و آثار آن بهره بردار شویم باید فضا را ایجاد کنیم. یک بخش از آن را آمریکا مانع تراشی می کند و یک بخش نیز تقصیر بخش داخلی است. صدا و سیما مدام می گوید که تحریم ها باقی مانده و سوئیفت باز نشده و این گونه فضای اعتماد ایجاد نمی شود.

"سید عباس عراقچی" معاون وزیر امور خارجه ایران با حضور در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه 2 درباره موضوع برجام و تعهدات طرف مقابل در اجرای برجام صحبت کرد.

وی در این گفت‌وگوی ویژه خبری درباره گذشت 76 روز از اجرای برجام گفت: آنها طبق برجام تعهداتی را که باید انجام می ‌دادند بر روی کاغذ انجام دادند البته نباید کار آنها روز کاغذ را بی ارزش بدانیم و باید گفت که زیر ساخت تحریم‌های هسته‌ای متزلزل شد. بنای تحریم‌ها بر پایه‌هایی چیده شده بود که برداشته شد. همه قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل لغو شد.12 قطعنامه شورای حکام لغو شد و این قطعنامه ها چرا ایجاد شده بود که به دلیل پی ام دی بوده است. این پرونده سنگین نیز آقای آمانو طی گزارشی آن را بی اعتبار کرد. همه زیر ساخت های تحریم برداشته شد. اینکه گفته می شود که روی کاغذ تحریم ها برداشته شده بی اهمیت نیست.

وی اضافه کرد: دو دسته مشکل اصلی وجود دارد. یکی بازگشت به شرایط اقتصادی قبل از تحریم و دوم کارشکنی ها و بدعهدی های طرف مقابل به خصوص آمریکا است. اینکه آثار برداشته شدن تحریم طول می کشد تا خود را نشان دهد این منطقی است. به طور مثال کاهش فروش نفت یک مثال است. 77 روز قبل تحریم های نفتی برداشته شد اما این بدان معناست که پس از آن فروش نفت به میزان قبل باز می گردد منطقی نیست چون مشتریان نفت ما از کشورهای دیگر به تامین نفت خود پرداخته اند.

عراقچی اضافه کرد: بازگشت ما به شرایط قبل از تحریم امری است میان ما و مشتریان نفتی ما است. در حاضر وزارت نفت توانسته 800 هزار بشکه نفت را بیش از زمان تحریم‌ها به فروش برساند. سوئیفت مثال دیگر است. این شرکت زمانی که تحریم ها برداشته شد بازگشت این شرکت به سیستم بانکی ما 3 الی 4 هفته طول می کشد تا به روند قبلی بازگردد.

وی گفت: درباره مسائل ما در خارج از کشور، مبالغی که در خارج از کشور داریم از جنس های مختلف بوده و صاحبان مختلفی دارد. یک سری از آن متعلق به بانک مرکزی است و یک سری متعلق به دولت است. یک سری پول متعلق به وزارت نفت است. یک سری از مبالغ سپرده بوده که عمدتا در چین است که این اقدام برای حفاظت از بلوکه شدن بوده است. اگر همه این پول ها را جمع کنیم بالای 100 میلیارد دلار می شود. در مذاکرات وارد این موضوعات نشدیم. ما فقط درباره آزاد شدن این پول ها بحث کردیم. تمام پول های ایران آزاد شده اما در نقل و انتقال پول ها مشکلاتی وجود دارد. اختیار این پول ها نزد بانک مرکزی است. یکی از مشکلات برقراری مجدد شبکه بانکی است. در طول 10 الی 12 سال گذشته تمامی ارتباط بانک ها ما با بانک های مقابل قطع شده و باید بار دیگر روابط کارگزاری ایجاد کنند که این منوط به مذاکرات است و یک مشکل دیگر این است که آمریکا کارشکنی می کند. یک مشکل زمان بر بودن از لحاظ فنی است. تا الان بانک های ما نزدیک به 300 کارگزاری با بانک های خارجی ایجاد کرده است. بانک ملی 20 کارگزاری، بانک ملت حدود 43 کارگزاری ایجاد کرده است. بانک های دیگر بانک های خصوصی هستند و آنها هستند که تصمیم می گیرند که با بانک های ایران کار کنند. در طول سال های گذشته روابط بانکی بسیار پیچیده شده است. بانک ها به دلیل مسائل پول شویی و قاچاق انسان بسیار پیچیده شده است. الان بانک ها همانند سابق به راحتی نمی توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. تا این شبکه پیچیده برقرار شود مقداری زمان بر است.

علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی  در بخشی از برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری در پاسخ به سوال یک خبرنگار گفت: هنوز شرایط رفع تحریم انجام نشده است هنوز بانک های بزرگ پا پیش نگذاشته اند. دلیلش این است که در زمان تحریم مجازات های سنگینی شده اند و هنوز از ارتباط با ایران ترس دارند. الان هم بخشی از اقداماتی که آنها باید انجام می دادند بر اساس برداشت ما هنوز همه قدم ها را بر نداشته اند.

وی اضافه کرد: عدم همراهی کامل طرف آمریکایی وجود دارد. هر کسی که شک دارد که سوئیفت برداشته شده یا نشده از جمله رئیس جمهور اتریش، به اتاق سوئیفت بانک مرکزی بروند و ببیند که تمامی بانک های ما به سوئیفت وصل شده اند. هر کسی که شک دارد می تواند به اتاق سوئیفت بانک مرکزی برود و این موضوع را ببیند اما موضوعاتی که آقای صالحی گفته درست است. موضوعی که هست هنوز برخی از تحریم‌ها باقی مانده که ربطی به برجام و موضوع هسته‌ای ندارد. برخی از تحریم‌ها هنوز باقی مانده که مربوط به تروریسم و حقوق بشر و تحریم‌های اولیه آمریکا باقی مانده است.

عراقچی گفت:‌دوستانی که می گویند که چرا تحریم دلار برداشته نشده است چون دلار جزو تحریم اولیه است و ربطی به برجام ندارد و فروش نفت ما الان به یورو است و اگر بخواهیم که تجارت با دلار انجام شود باید روابط دو جانبه با آمریکا برقرار شود که جزو منافع ملی ما نیست. مشکل بزرگ ما این است که تحریم های اولیه هنوز باقی مانده که شامل تبادلات مالی می شود. مبادلات یورویی مشکلی ندارد و خیلی از مبادلات دیگر نیز وجود دارد. بانک تجارت در ماه اسفند 174 اعتبارات اسنادی(ال سی) بازگشایی کرده است و در همان ماه 343 حواله ارزی انجام داده است. ارتباط ارزی ما معطل نیست اما وقتی با دلار برخورد می کند با مشکل مواجه می شود. وقتی از دلار استفاده می کند با سیستم مالی آمریکا مواجه می شود که مشکل می شود. اصل تحریم دلار را کنگره گذاشته بود و در برهه ای رئیس جمهور آمریکا آن را تعلیق کرده و بار دیگر در سال 2009 گذاشته شده است به همین دلیل است که دیروز وزیر خزانه داری اعلام کرد که در حال انجام بررسی‌هایی بوده که مجوز استفاده از دلار صادر شود. آمریکا تا کنون همراهی لازم را انجام نداده است و ما به آنها فشار زیادی وارد کرده‌ایم که در این زمینه همکاری کنند.

وی افزود: در خصوص بیمه اتکایی نیز با مشکل مواجه شدیم. برای بیمه نفتکش ها یک شرکت آمریکایی در کلوب بیمه ای وجود داشت و سه الی 4 هفته طول کشید تا این مشکل پس از رایزنی ها حل شود. درباره تبادلات بانکی نیز باید این کار را انجام دهند. ما به دلیل توانمندی ها توانستیم آنها را مجبور به امضای برجام کنیم. ما پس از اجرای برجام نیز در حال پیگیری موضوعات هستیم و مشکل بانکی نیز با صحبت‌هایی که طی دو روز پیش انجام شده در حال حل شدن است. برخی از بانک ها بزرگ از سوی آمریکا جریمه شدند و آنها برای آنکه مشمول تحریم در بازار آمریکا نشوند با آمریکا توافقی را امضا کردند که با ایران وارد معامله نشوند و این توافق ها هنوز نیز وجود دارد. ما می دانستیم که در صحنه اجرا با بدقلقی و بد عهدی مواجه خواهیم شد.

عراقچی گفت: پول ها همه آزاد شده بوده و اختیار آنها نزد بانک مرکزی است.ما مبالغی در دوران تحریم ها به کشورهای دوست از جمله عمان منتقل کردیم. در مورد عمان بانک مرکزی تصمیم گرفته که آن را به یورو تبدیل کند. این پول هم اکنون در حساب بانک مرکزی در عمان است. قبلا این پول بلوکه شده بود و الان آزاد است. اخیرا 1.7 میلیون دلار به صورت اسکناس وارد کشور شد و یک قسمت در عمان نگهداری شد. بقیه را نیز در حساب ها در خارج کشور نگهداری می کند. هنوز روابط بانکی به صورت کامل ایجاد نشده است . آمریکایی ها همکاری لازم را نمی کنند و آمریکای ها نیز کار کشنی می کنند. یک مشکل دیگر نیز بی اعتمادی است. بانک های بزرگ به دلیل اقدامات آمریکا هنوز اعتماد به کار با ایران ندارند.

وی اضافه کرد: امیدوار هستیم که مشکلات هر چه جلوتر می رویم حل شود. یک سری از تحریم ها تا بیاید برداشته شود زمان نیاز دارد و یک سری به دلیل تداخل تحریم های اولیه و ثانویه است و یک سری به دلیل فضای عدم اعتماد وجود دارد و یک سری به دلیل بد عهدی آمریکایی ها است که هیچ کدام نقض برجام به شمار نمی‌آید. ما با یک سری کشورهای 1+5 مواجه هستیم که به تعهدات خود عمل کرده اند و از سوی دیگر با یک سری بنگاه های خصوصی مواجه هستیم که هیچ کس نمی تواند آنها را مجبور به همراهی با ما بکند که در این مسیر نیز آمریکایی‌ها کارشکنی می کنند. اینکه ما با آمریکاییها و اروپایی ها در موضوع هسته‌ای توافق کردیم به این معنی نیست که خصومت ها میان ما کنار رفته و به این معنا نیست که ما به آنها دوست شده‌ایم. سیاست ها ما در قبال آمریکا همانند قبل است.

عراقچی اضافه کرد: بعد از برجام یکی از نگرانی هایی که وجود داشت این بود که ارتباطی میان برجام و موضوع موشکی وجود دارد یا خیر. ما تست موشک عماد را انجام دادیم و هم اروپایی ها و هم آمریکایی ها گفتند که نقض برجام انجام نشده است و نقض قطعنامه انجام شده اما نقض برجام انجام نشده است. پس از آن، تست های موشکی انجام شد که قطعنامه 2231 حاکم بود، این قطعنامه الزام آور نبوده و تنها از ایران می خواهد که این کار را انجام ندهد. وقتی که آمریکایی ها در تست موشکی اخیر ادعاهایی را مطرح کردند نتوانستند همراهی شورای امنیت را با خود داشته باشند. هیچ سندی وجود ندارد که موشک هایی که ایران تست کرده برای حمل کلاهک هسته ای طراحی شده است. تست های موشکی حتی خلاف قطعنامه 2231 نیز نیست. آمریکایی ها سراغ تحریم های یکجانبه رفتند که 8 نفر را به لیست سیاه خود وارد کردند که با این تفسیری که من انجام دادم هم می تواند تحریم ایران محسو شود یا نشود که تفسیر آن، بر عهده هیئت نظارت بر برجام خواهد بود و آنها تصمیم گیری می کنند و به ما می گویند که چه اقدامی کنیم. در زمینه موشکی، یکی اینکه ما در طول 20 سال گذشته 4 چالش اصلی با آمریکا داریم که یکی بحث تروریسم است ، دوم حقوق بشر، سوم هسته‌ای و چهارم موشکی است.در قطعنامه 1696 موفق شدند که موضوع موشکی را با موضوع هسته‌ای گره بزنند. در قطعنامه 1929 الزام حقوقی می کنند که ایران نباید فعالیتی بر موشک‌های بالستیک انجام دهد. در طول 10 سال گذشته ما مداوم با این موضوع مواجه بودیم. کاری که آنها کردند موشکی را به هسته‌ای گره زدند. بعد از قطعنامه 1929 چه مانور موشکی اعلام بکنیم و چه نکنیم آنها به کمیته تحریم گزارش می کنند که ایران بر خلاف قطعنامه عمل کرده است. از دید برجام تحریم موشکی ناقض برجام نیست. همانطور که ما تست موشکی انجام دادیم و آمریکا و اروپا گفتند که نقض  برجام انجام نشده و تحریم آنها برای تست موشکی نیز نقض برجام حساب نمی شود اما طبق گفته مقام معظم رهبری این نقض برجام است و از دید ما خلاف نظر رهبری خلاف هر چیزی است. البته نقض برجام از دید برجام نشده است اما از دید مقام معظم رهبری انجام شده که برای ما نظر رهبری ملاک است. از سال 1385 که موضوع موشکی ما وارد شورای امنیت شد 89 نفر حقیقی و حقوقی فقط به خاصر موضوع موشکی وارد لیست تحریم ها شدند.

وی گفت: یک سری از فرماندهان ارشد سپاه به دلیل تحریم های موشکی و از سوی شورای امنیت سازمان ملل مورد تحریم قرار گرفتند. بحث موشکی بحث امنیت ملی و بحث دفاعی ما است ما در طول مذاکرات اجازه ندادیم که این موضوع را وارد مذاکره کنیم. آنها در طول مذاکرات یک سری خواسته های عجیب و غریب داشتند. آنها موشکی را با هسته‌ای گره زدند. در اثر مذاکرات برجام، موشکی از هسته‌ای جدا شد و دوم در قطعنامه از الزام آور فقط به درخواست تبدیل شده و نتیجه آن شده که ما الان تست موشکی انجام می دهیم و آنها نمی توانند مدعی کنند که نقض برجام انجام شده است. هیچ انسان عاقلی نیست که بحث امنیت ملی خود را مورد مذاکره قرار دهد. یکی از سخت ترین مواضع ما این بوده که درباره موشک اصلا مذاکره نکردیم. ما دستور العمل داشتیم که هر گاه درباره موشکی بحث می شد اتاق مذاکرات را ترک کنیم . امنیت ملی ما منوط به موشک های ما است.

عراقچی اضافه کرد: درباره اراک رهبری گفتند که پس از دو کار انجام شود که یک پس از بسته شدن پی ام دی و یکی امضا شدن قرار داد. این چیزی که ما را به طور 100 درصد مطمئن می کند این است که قرارداد با یک شرکت داخلی بسته شود و مطمئن شویم که اراک با یک قلب جدید ساخته خواهد شد. 1+5 موظف هستند که به شرکت ایرانی کمک کنند. این قرارداد با یک شرکت وابسته به سازمان انرژی اتمی بسته شده است. این شرکت موظف شده تا قلب جدید اراک را بسازد و این شرکت در حال مذاکره با طرف چینی است تا این اقدام را انجام دهد.

وی گفت: از روز اجرای برجام ما به طور کشمکش در حال مذاکره و گفت‌وگو با آمریکایی‌ها هستیم. بحث ویزا را ما نقض برجام می دانستیم و به آنها اعلام کردیم و در همین راستا رئیس جمهور آمریکا بخشی از این قانون را تعلیق کرد. سازمان گردشگری از افزایش میزان گردشگران راضی است. ما اگر می خواهیم که از برجام و آثار آن بهره بردار شویم باید فضا را ایجاد کنیم. یک بخش از آن را آمریکا مانع تراشی می کند و یک بخش نیز تقصیر بخش داخلی است. صدا و سیما مدام می گوید که تحریم ها باقی مانده و سوئیفت باز نشده و این گونه فضای اعتماد ایجاد نمی شود. موضوع قانون ویزای آمریکا را نقض برجام می دانیم و در همان زمان وزیر خارجه آمریکا نامه ای به ما زد و اعلام کرد که بر اساس ابزارهایی که وجود دارد اجرای برجام تضمین می شود.

عراقچی گفت: چالش ما با آمریکایی‌ها هسته‌ای، موشکی، حقوق بشر و تروریسم است. از بین این چهار چالش، موضوع هسته‌ای بهانه ای شد که علیه ما اجماع سازی کنند. قعطنامه ها همه به بهانه هسته‌ای بوده اما بحث موشکی به آن گره زده شد. تحریم تسلیحاتی و موشکی را آنها آمادگی برداشته شدن نداشتند.

وی گفت: منافع ملی کشور ایجاب می کند که فضایی آرام برای شرکت هایی خارجی که می خواهند در ایران کار کنند فراهم کنیم. حقیقت مسلم این است که تحریم سوئیفت برداشته شده است. اگر می خواهیم رفع تحریم‌ها به خوبی اجرا شود و ثمره آن را ببینیم باید شرایط لازم را فراهم کنیم و خودمان به دست خودمان فضا را تخریب نکنیم.

معاون وزیر امور خارجه ایران گفت: در برداشته شدن تحریم ها با مشکل عملیاتی مواجه هستیم که آمریکایی ها به اندازه کافی این روند را تسهیل نمی کنند و از آنها انتطار داریم به تعهدخود برای اجرای کامل برجام عمل کنند. خیلی از نگرانی ها در حال برطرف شدن است. یکی یکی نگرانی‌ها در حال برداشته شدن است. در حال حاضر به طول خلاصه می توانم بکویم شبکه بانکی است که هنوز به صورت کامل و شامل کار نمی کند. باید مذاکرات را با طرف غربی انجام دهند و تسریع کنند و خزانه داری آمریکا روش شیطنت آمیز خود را کنار بگذارد.