زنگ خطر سطح سواد نسل آینده به صدا درآمد/ مدارس تا چه اندازه آماده بازگشایی‌اند؟
رویداد۲۴ طبق آخرین اظهار نظر مسئولان وزارت آموزش و پرورش، مدارس کشور تا اوایل آذرماه به طور کامل بازگشایی می‌شوند، هم‌اکنون مدارس روستایی و عشایری فعالیت خود را از ابتدای مهر آغاز کرده‌اند و قرار است از 15 آبان مدارس متوسطه دوم و از اول آذر مدارس متوسطه اول بازگشایی شوند.
زنگ خطر سطح سواد نسل آینده به صدا درآمد
با توجه به اینکه آموزش مجازی به ویژه در دوره ابتدایی کیفیت و کارایی لازم را نداشته است و دانش‌آموزان دبستانی بنا به اقتضای سنی خود توانایی کافی برای بهره‌مندی از آموزش مجازی را ندارند، افت تحصیلی در این دوره کاملاً مشهود است؛ رضوان حکیم‌زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش درباره افت تحصیلی دانش‌آموزان دبستانی در دوران آموزش مجازی به تسنیم می‌گوید «با مقایسه ارزشیابی دانش‌آموزان متوجه شدیم در دروس مختلف و پایه‌های تحصیلی متفاوت، تعداد دانش‌آموزانی که ارزشیابی خیلی خوب را کسب کرده‌اند کاهش پیدا کرده و دانش‌آموزانی که نیاز به تلاش و آموزش بیشتر دارند افزایش پیدا کرده است نتایج یادگیری نشانگر اُفتی است که به‌خصوص در دوره ابتدایی در بحث مهارت‌های پایه سواد شاهد آن هستیم و به‌نظر می‌رسد زنگ خطر جدی برای سطح سواد یک نسل به صدا درآمده است ».
بازگشایی مدارس ابتدایی فعلاً مسکوت
با توجه به نیاز بیشتر دانش‌آموزان دوره ابتدایی به آموزش حضوری هنوز وضعیت بازگشایی مدارس دوره ابتدایی مشخص نیست و طبق گفته‌های سرپرست وزارت آموزش و پرورش، فعلاً بازگشایی مدارس ابتدایی مسکوت مانده یعنی نه رد شده و نه تایید شده است، در واقع آن را ملغی نگه داشته‌اند تا بر روی آن کار شود و وقتی به تصمیم درستی برسند نتیجه اعلام خواهد شد.
اُفت یادگیری دانش‌آموزان دوره ابتدایی که تأثیر منفی آن طی سالهای آینده خود را عیان‌تر به نمایش خواهد گذاشت در کنار تهدیدات جسمی و روانی خانه‌نشینی و دوری از همسالان، تنها بخشی از آسیب‌های عدم بازگشایی مدارس دوره ابتدایی خواهد بود و باید دید آیا این موارد در تصمیم‌گیری‌های ستاد ملی مقابله با کرونا برای بازگشایی مدارس دوره ابتدایی مدنظر خواهد بود؟
اما در ارتباط با بازگشایی سایر مدارس، پیش‌نیازهایی وجود دارد که تمرکز بر آنها می‌تواند در بازگشایی موفق تأثیر‌گذار باشد؛ تأمین سرانه بهداشتی مورد نیاز و توزیع آن میان مدارس و از سوی دیگر نظارت بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی و جمعیت کلاسهای درس دو موضوع کلیدی است.
4 اولویت کلیدی
به نظر می‌رسد، مهم‌ترین اقدام در بازگشایی مدارس توانایی تحقق این 4 اولویت است که عبارتند از رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، تهویه کلاسهای درس، تأمین مایع شستوشوی دست و زدن ماسک است. اجرای فاصله‌گذاری اجتماعی به جمعیت کلاسهای درس وابسته است، از سوی دیگر ممکن است در مناطق محروم و حاشیه شهرها برخی دانش‌آموزان توانایی خرید ماسک یا مواد ضدعفونی‌کننده را نداشته باشند، آیا برنامه‌ای برای توزیع رایگان ماسک در مدارس وجود دارد؟
وضعیت تهویه کلاسهای درس، وابسته به باز کردن پنجره‌ها است و باز کردن پنجره‌ها باعث افزایش مصرف سوخت، عدم رعایت الگوی مصرف و در نتیجه افزایش هزینه‌های گاز مدارس خواهد شد؛ آیا سرانه لازم به مدارس ارائه یا تدابیری برای مدیریت این موضوع اتخاذ شده است؟
بودجه خاص اسکاتلند برای بازگشایی مدارس
بیشتر کشورهای دنیا که به سمت بازگشایی مدارس رفته‌اند، اعتبارات مورد نیاز آموزش و پرورش را افزایش دادهاند به عنوان مثال «دولت اسکاتلند 90 میلیون پوند به مقامات محلی برای بهبود مدارس برای کمک به مقابله با کووید 19، از جمله اقدامات بهداشتی و تهویه بیشتر، داده است. 10 میلیون پوند دیگر برای تهویه در ماه آگوست فراهم کرد تا اطمینان حاصل شود که CO2 در تمام مدارس و محیط های یادگیری اولیه نظارت می‌شود».
یا اینکه کشور ترکیه سال تحصیلی جدید را تحت تدابیر شدید کرونایی با حضور 18 میلیون دانش‌آموز و بیش از یک میلیون دبیر و آموزگار آغاز کرد و مدارس مانند روزهای پیش از شیوع کرونا، اما با تدابیر شدید بهداشتی، آموزش حضوری را شروع کردند، تعداد کافی ماسک توسط وزارت آموزش ملی در همه مدارس ارائه می‌شود، امکانات شستوشوی دست با آب و صابون برای نظافت مکرر مدرسه و بهداشت دست کودکان، معلمان و سایر کارکنان مدرسه فراهم می‌شود.
اما مسئولان کشور که بر ضرورت آموزش حضوری تأکید دارند برای حرکت مدارس در این مسیر، چه حمایت‌هایی را از مدارس دولتی انجام دادهاند؟ آیا سرانه بهداشتی و اعتبارات مورد نیاز برای این کار تأمین شده است؟
بیشتر بخوانید: اوضاع نابسامان مدارس/ ۴ مساله این روزهای آموزش و پرورش
آموزش حضوری برای دروس دشوار
با توجه به جمعیت بالای کلاسهای درس مدارس دولتی، به نظر می‌رسد برای مدیریت بهتر کار نیاز است تا برخی دروس به شیوه مجازی ارائه شود و آموزش حضوری به دروس دشوارتر اختصاص یابد یا اینکه در دوره ابتدایی دانش‌آموزان ضعیف‌تر برای آموزش حضوری هفته‌ای چند روز به مدرسه بیایند البته در دستورالعملی که وزارت آموزش و پرورش برای بازگشایی مدارس ابلاغ کرده، آمده است: در صورت گروه‌بندی کلاس‌ها در دوره متوسطه، ترکیبی از روش‌های حضوری و غیر حضوری در آموزش دانش‌آموزان استفاده شود با تشخیص شورای مدرسه اولویت برگزاری بیشتر کلاسهای حضوری به دروسی تعلق گیرد که نقش تسهیل‌‌گری مستقیم معلمان در یادگیری عمیق و پایدار آن درس ضرورت بیشتری دارد، مناسب است تا حد امکان ترتیبی اتخاذ شود تا دانش‌آموزان در همه دروس به میزان کفایت با معلمین مربوط به هر درس ارتباط داشته باشند.
برای اطلاع از وضعیت توزیع سرانه بهداشتی با تعدادی از مدیران مدارس گفت‌وگو داشتیم که در ادامه به آن اشاره شده است.
سرانه بهداشتی به دست مدارس نرسیده است
خانم قاسمی مدیر یکی از مدارس ابتدایی منطقه 15 گفت: برای بازگشایی مدارس در سال تحصیلی جدید، سرانه‌ای توزیع نشده است و آخرین سرانه بهداشتی برای بازگشایی مدارس در سال تحصیلی گذشته بود، البته با توجه به اینکه گفته‌اند کرونا از سطوح منتقل نمی‌شود اگر مدارس بازگشایی شود دیگر ضدعفونی را انجام نخواهیم داد اصلاً توان ضدعفونی روزانه را نداریم چون هزینه‌ها را هم نمی‌توانیم تأمین کنیم.
اقداماتی که می‌توانیم انجام بدهیم، تقسیم کلاس درس برای رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و الزام به استفاده از ماسک است البته دغدغه اصلی مربوط به تهویه کلاسهای درس با سرد شدن هوا است، چون در فصل سرد سال نمی‌توان پنجره‌ها را باز گذاشت.
ضیاپور مدیر یکی از دبستان‌های منطقه یک گفت: هنوز سرانه بهداشتی توزیع نشده است و برای خرید ملزومات مورد نیاز از خانواده‌ها کمک مالی دریافت می‌کنیم حتی سرانه آموزشی هم نداریم و پول آب، برق و گاز را هم از کمک‌های مردمی پرداخت می‌کنیم. البته در پروتکل‌های بهداشتی که برای مدارس ارسال شده است انتظارات بسیار زیادی دارند اما باید پرسید چه امکانات یا سرانه‌ای در اختیار مدارس گذاشته‌اند تا بتوانند این انتظارات را تأمین کنند.
وی افزود: برای تهویه کلاسهای درس در زمستان با مشکل مواجه خواهیم شد، بخشی از کلاسهای درس هواکش دارند اما برخی نه و تعدادی از هواکش‌ها خراب است که باید تعویض کنیم، بعید است مدارس بتوانند تهویه دقیق داشته باشند. مواد ضدعفونی کننده و ماسک تهیه کرده‌ایم آن هم با کمک‌های مردمی؛ برای رعایت فاصله گذاری اجتماعی باید کلاسهای درس را به دو گروه تقسیم کنیم بیشتر کلاسهای ما 30 نفری است و یک کلاس 37 نفری داریم بنابراین می‌توانیم دانش‌آموزان را به گروه‌های 15 نفری تقسیم کنیم؛ البته اگر معلم بخواهد آموزش حضوری را برای چند گروه داشته باشد کار او زیاد می‌شود و دیگر امکان ارائه آموزش مجازی وجود ندارد.
خسروی مدیر یکی از دبستان‌های منطقه 15 نیز اظهار کرد: سرانه بهداشتی هنوز توزیع نشده است البته سال گذشته سرانه بهداشتی توزیع کردند؛ باید توجه داشت مدارس پایین شهر از نظر مالی توانایی رعایت پروتکل‌های بهداشتی را ندارند بنابراین توزیع سرانه ضروری است.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه برخی خانواده‌ها توانایی مالی کافی ندارند و ممکن است دانش‌آموزان ماسک نداشته باشند، تعدادی ماسک خریداری کرده‌ایم اما نهایتاً برای دو هفته یا یک ماه کفایت کند؛ جمعیت کلاسهای درس 40 نفره است و باید به چند گروه تقسیم شود بنابراین معلم باید یک درس را چندین بار تکرار کند آیا پس از آن باز هم باید در فضای مجازی آموزش دهد؟
در تلاش برای دریافت مرحله دوم سرانه بهداشتی
برای اطلاع از زمان توزیع سرانه بهداشتی میان مدارس با مهرزاد حمیدی معاون تربیت‌بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش گفت‌وگو داشتیم؛ او می‌گوید: مرحله نخست سرانه بهداشتی به میزان 40 میلیارد تومان از محل اعتبارات بهداشتی معاونت تربیت‌بدنی و سلامت میان استان‌‌های کشور توزیع شد البته بیش از 5 هزار میلیارد ریال اعتبار برای سرانه بهداشتی پیش‌بینی شده است که به مرور دریافت خواهیم کردیم و هم‌اکنون در تلاش برای دریافت مرحله دوم سرانه بهداشتی به میزان 70 میلیارد تومان هستیم تا آن را میان مدارس توزیع کنیم.
اعظم گودرزی سرپرست دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با تسنیم درباره اقدامات انجام شده برای بازگشایی مدارس گفت: برای بازگشایی مدارس و کمک به تأمین سرانه بهداشتی، اعتباری میان ادارات آموزش و پرورش استان‌ها به منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی با اولویت مدارس روستایی و عشایری و سوخت زمستانی مدارس مناطق کوهستانی و سردسیر توزیع شده است.
مراجعه اکیپ‌های سیار به مدارس برای واکسیناسیون
وی گفت: هم‌اکنون مهم‌ترین مسئله واکسیناسیون دانش‌آموزان 12 تا 18 سال است که بیش از 70 درصد واکسینه شده‌اند، دانش‌آموزانی که تا به امروز موفق به تزریق واکسن نشده‌اند به مراکز جامع خدمات سلامت وزارت بهداشت مراجعه کنند همچنین اکیپ‌های سیار با همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی به مدارس مراجعه می‌کنند و افرادی که واکسینه نشده‌اند را واکسن خواهند زد.
گودرزی متذکر شد: موضوع مهم دیگر رعایت فاصله‌گذاری 1.5 متری میان دانش‌آموزان در کلاس های درس است و اگر تهویه هم برقرار باشد محیط ایمنی برای ارائه آموزش‌های حضوری خواهد بود.
وی در پایان با ارائه توصیه‌هایی به دانش‌آموزان گفت: در محیط مدرسه حتماً ماسک بزنند، بهداشت فردی و شستوشوی دست‌ها را رعایت کنند، از جابه جایی وسایل و مواد خوراکی پرهیز کنند، تغذیه را از خانه به همراه داشته باشند و ماسک اضافی نیز با خود داشته باشند.
